Böceklerde Gelişim ve Metamorfoz

Böceklerde Gelişim ve Metamorfoz

Böcek yumurtaları "sentrolesithal" tiptedir. Yumurta hücresinin tam ortasında çekirdek bulunur ve yumurtanın dışa yakın kısmı, bol miktarda vitellus (besin maddesi) ile çevrelenmiştir. Döllenme sonrasında çekirdek bölünür ve çok sayıda yavru çekirdek meydana getirir. Bu yavru çekirdeklerin her biri, etrafına vitellus sararak yumurtanın çevresinde bulunan sitoplazmaya doğru göç eder ve burada kalın bir tabaka oluştururlar. Bu tipteki segmentasyona "superficial segmentasyon" adı verilir.

Kanatlı böceklerin (Pterygota) çoğunda, yumurtadan çıkan birey ergin haline benzemez. Ergin hale gelinceye kadar geçirdiği evrelerin tümüne "başkalaşım = metamorfoz" adı verilir. Metamorfoz, gelişme süreci boyunca geçirilen evrelerin sayısına ve özelliklerine bağlı olarak farklı tiplerde olabilir. Böcekleri, metamorfoz tiplerine göre genel olarak şu şekilde sınıflandırabiliriz:

http://aycu09.webshots.com/image/139...5910340_rs.jpg

1. Ametabola: Yumurtadan çıkan birey, ergin halinin aynısıdır. Herhangi bir farklılaşma evresi görülmez.
2. Hemimetabola: Yumurtadan çıkan yavru, ergine benzemez. Çıktığı andaki haline "larva" adı verilir. Birden fazla da olabilen larva evrelerinden sonra, erginin kanatsız hali olan "nimf" evresine geçilir. Bu böceklerde gerçek bir pupa evresi görülmez. Nimf evresini takiben doğrudan ergin hale geçilir.
3. Holometabola: Larva ve nimf evrelerine ek olarak bir de "pupa" evresi görülür. Pupa, nimf evresinden sonra girilen hareketsiz evredir. Genellikle canlının kendisini bir koza içerisine sakladığı bu evrede, beslenme de görülmez. Pupa evresinde, iç organlar kaynaşarak ergine özgü hale dönüşürler. Bu açıdan bakıldığında pupa evresi, bir uyuşukluk ve değişim evresi olarak da adlandırılabilir. Daha sonra pupa, kozadan kurtulur ve ergin haline geçer.

Her evreden bir diğerine geçişte, deri değişimi (ecdysis) görülür. Türlerde görülen deri değişimi sayısı genellikle sabittir. Beyin içi salgı bezlerinden salgılanan "aktivasyon hormonu" tarafından harekete geçirilen metamorfoz evreleri, diğer iki bezden salgılanan juvenil hormonu ve ecdyson hormonlarının denetimi altında devam eder.