Kıskanmak / Nahid Sırrı Örik
Kitabın Adı: Kıskanmak
Yayınevi: Oğlak Yayıncılık
Yazar: Nahid Sırrı Örik
Kitabın Özeti:
Kıskanmak, Seniha isminde çirkin bir kadının yaşamı boyunca ağabeyinden intikam almaya çalışması üzerine kuruludur. Romanın olay örgüsü iki çizgi üzerinde gelişir. Bir yandan Seniha’nın ağabeyinden öç alması bir olay örgüsü oluştururken diğer yandan da Mükerrem ile Nüzhet’in yaşadığı yasak aşk ikinci bir olay örgüsü oluşturur. Yasak aşk, birinci olay örgüsünün nasıl gelişeceğini ve sonuçlanacağını belirler.
Öncelikle romanın baş karakteri Seniha’nın öyküsüne yer verelim.
Seniha kırk yaşlarında, hiç evlenmemiş çirkin bir kadındır. Çirkin olması ve ağabeyinin yanında yaşaması dışında, onunla ilgili bilgileri romanın ilerleyen bölümlerinde geriye dönüşlerle öğreniriz. Ağabeyi Halit, yurt dışında eğitim görür. Anne ve baba, oğullarına para yetiştirebilmek için Seniha’nın gereksinimlerini göz ardı ederler. Seniha’yı okula göndermez, “çeyiz masrafı çıkar” diye kızlarına gelen evlilik tekliflerini geri çevirirler. Seniha, komşu köşkte oturan Cemil Şevket adında “uzun boylu, siyah gözlü, hayli cazip” bir genç ile flört eder. Cemil Şevket, Seniha ile evlenmek isterse de Seniha’nın ailesi, Cemil Şevket’in kızlarına uygun biri olmadığını ileri sürerek bu evliliğe izin vermez.
Romanda daha sonra öğrendiğimize göre, Seniha ile Cemil Şevket evlenme konusu üzerinde konuşmak için buluştuklarında birlikte olmuşlardır. Ancak Seniha ile Cemil Şevket o geceden sonra bir daha görüşmezler. Halit, eğitimini tamamlayıp İstanbul’a döndüğünde Seniha’ya yine kısmet çıkar. Bu sefer ailesi kısmeti geri çevirmez. Ancak Seniha’yı evlendirmek istedikleri adam, oldukça yaşlı, üç çocuk sahibi biridir. Seniha, evlenmeye istekli değildir. Annesine kimseyle evlenmek istemediğini söyler. Seniha’nın bu kararı annesinde kuşku uyandırır. Bir süre kızını yakından izlerse de bir ipucu yakalayamayınca, içindeki kuşku kızından iyice uzaklaşmasına neden olur. Anne ve babası iki yıl arayla ölünce, Seniha, Halit’e bütünüyle bağımlı ve muhtaç duruma düşer. Halit, İstanbul gecelerinde eğlenirken Seniha evde onun dönüşünü bekler. Romanın sonuna doğru öğrendiğimize göre, Halit’in eve uğramadığı bir günün sabahında, emrinde çalışan hademelerden biri Halit’in istediği eşyaları almak için eve gelmiştir. Seniha eve gelen hademe ile birlikte olmuştur. Ağabeyi, Ankara’da iş bulunca Seniha onunla birlikte gitmek zorunda kalır. Halit, İstanbul’a eğlenmeye gitmekten yorulduğu, “yanında daima bir kadın bulundurmak” istediği için evlenmeye karar verir. İstanbul’da Mükerrem adında genç bir kızla evlenerek Ankara’ya gelir. Seniha, Mükerrem ile görünürde çok iyi anlaşır. Seniha ona iyi davranır çünkü ağabeyinden alacağı intikamda onu kullanacaktır. Mükerrem’in ağabeyini aldatması için fırsat doğmasını bekler. Mükerrem, Halit’i Nüzhet adında bir gençle aldattığında Seniha bir süre bu duruma göz yumar. Nüzhet’in annesi Nuriye Hanım, Seniha’ya Mükerrem’i uyarmasını, aksi halde Halit ile konuşacağını söyler. Artık intikam alma zamanının geldiğini düşünen Seniha, ağabeyine karısının Nüzhet ile gizli gizli, Kapuz koyundaki bir evde buluştuğunu söyler. Halit, bir gece Mükerrem ile Nüzhet’i birlikte yakalamak üzere koydaki eve gider. Mükerrem’i orada bulamaz ama Nüzhet ile karşılaşır. Nüzhet, Mükerrem’le ilişkisi olduğunu itiraf eder. Halit, Nüzhet’i vurur ve Nüzhet ölür. Halit tutuklanarak cezaevine gönderilir. Seniha, ağabeyinin isteği üzerine tuttuğu avukata Mükerrem’in onu aldattığından haberi olmadığını, Halit’in bir yanlış anlama sonucu Nüzhet’i öldürmüş olabileceğini söyler. Mahkeme sonuçlandığında Halit yedi yıl hapse mahkûm olur. Seniha para kazanmak, tek başına yaşayabilmek için öğretmenlik yapmaya başlar. Seniha, Halit’in hapisten çıkacağı günlerde ona son bir darbe vurmak ister. Anne ve babasından kalan evin Halit’e ait hissesini değerinin altında bir fiyata almaya çalışır.
Ancak Seniha planını gerçekleştiremeden ağabeyi hapisten çıkar. Halit, hapisten çıkmadan eski arkadaşları sayesinde bir şirkette iş bulmuştur. Halit’in parasız, kimsesiz ve işsiz duruma düşmemesi Seniha’yı hayal kırıklığına uğratır.
Buraya kadar Kıskanmak’ı Seniha’nın öyküsü olarak ele aldık. Ama romanın yarısı Seniha’nın öyküsünden ayrı bir çizgi oluşturan Mükerrem’in öyküsüne ayrılmıştır. Bu öykü, kocasından beklediği ilgiyi görmeyen, ona ilgi gösteren erkekle ilişkiye giren ve bu ilişkide bunalım yaşayan bir kadının öyküsüdür. Romanda bir yandan çirkin bir kadın olan Seniha’nın diğer yandan da güzel bir kadın olan Mükerrem’in öyküsünün anlatılıyor olması dikkat çekicidir.
Romanın ilk bölümünde Mükerrem’in kim olduğu hakkında pek bilgi sahibi olmayız. Romanda sonradan öğrendiğimize göre Mükerrem, kendinden yaklaşık on beş yaş büyük olan Halit ile evlidir. Halit sakin bir hayat yaşamak üzere Mükerrem ile evlenmiştir. Evliliklerinin ilk yılı dolmadan Mükerrem, Halit’ten soğumaya başlar. Mükerrem, Ankara’da Celâl Ferit adında bir adamla ilişkiye girmek üzereyken Halit, Zonguldak’ta iş bulmuş ve Zonguldak’a taşınmışlardır. Ancak Mükerrem, Zonguldak’ta birini bulmakta zaman kaybetmez. Nüzhet adında genç bir oğlanla ilişkiye girer.
Romanda sonradan öğrendiğimize göre, Nüzhet ile Mükerrem bir baloda tanışmışlardır. Anlatıcı tanışmalarını şöyle yorumlar: “Mükerrem’le Nüzhet, birbirlerini ancak iki ay kadar evvel görüp tanımışlardı. Ve tıpkı cemiyetlerin hayatını anlatan bir Fransız romanının yahut bunların bizdeki eşlerinden birinin şahısları imişler gibi, tesadüfleri bir balo gecesi olmuştu”.
Anlatıcı, adeta romantik yapıtlarla alay eder. Bu alayda yazarın kötü ve acı gerçeklerle dolu bir roman dünyası yaratma çabasını görebiliriz. Nüzhet, Mükerrem ile birlikte olmayı kafasına koymuştur. Bir gün hizmetçilerinden biriyle Mükerrem’i evine çağırtır. Hizmetçi, Mükerrem’e Nüzhet’in annesinin (Nuriye Hanım) onu görmek istediğini söyler. Mükerrem eve gittiğinde Nüzhet’i karşısında bulur ve birlikte olurlar. Mükerrem ve Nüzhet gizli gizli Nüzhetlerin evinde buluşmaya başlarlar. Nüzhet iki ay Mükerrem ile görüştükten sonra ondan sıkılmaya başlar. Nuriye Hanım da oğlu ile Mükerrem arasındaki ilişkiyi bilmektedir. Bu ilişkiye bir süre göz yumarsa da ilişkinin uzun sürmesi onu telaşlandırır. Nüzhet, Mükerrem’den kurtulabilmek için bazı geceler Kapuz koyundaki bir evde kendisiyle kalmasını teklif eder. Nüzhet’in bu isteği Mükerrem’in kendisini sorgulamasına, kendi içinde çatışma yaşamasına neden olur. Mükerrem, Seniha’ya kocasını aldattığını anlatmak isterse de Seniha planları bozulacağı düşüncesiyle Mükerrem’in itirafını dinlemekten kaçınır. Bu noktada yazar, Mükerrem’in itirafıyla bir an olayların çözüleceği izlenimi uyandırır. Ancak Mükerrem itiraftan vazgeçer ve romanın sürükleyiciliği tekrar sağlanır.
Mükerrem, Halit’in nöbete kaldığı geceleri Kapuz’da, Nüzhet’in yanında geçirir. Seniha, Halit’e Mükerrem’in Nüzhet’le o nöbetteyken Kapuz’da buluştuklarını söyler. Halit, bir gün nöbete gittiğini eve bildirir ve Seniha’dan haber bekler. Mükerrem, Halit’in yokluğunu fırsat bilerek Nüzhet’e haber yollar. Nüzhet, Mükerrem’den kurtulmak istediği için onu diğer arkadaşlarıyla birlikte olacağı içki sofrasına davet eder. Mükerrem’e “kötü kadın” gibi davranarak onu aşağılar. Aşağılandığını düşünen Mükerrem oradan uzaklaşır. Eve geldiğinde kapıda Seniha ile karşılaşırlar. Seniha hiçbir şey olmamış gibi onu içeri alır. Sabah olduğunda Mükerrem, Nüzhet’in Halit
tarafından öldürüldüğünü öğrenir.
Bu olaydan sonra Seniha, Mükerrem’in İstanbul’a dönerek beraber yaşamak isteğini geri çevirir. Mükerrem, İstanbul’a yalnız gider. Halit’in hapiste olduğu yedi yıl içinde Mükerrem zengin bir işadamının metresi olur. Seniha, öğretmenlik yaptığı yere dönmek üzere bindiği vapurda Mükerrem’e rastlar. Mükerrem, bir barda çalışmak için Samsun’a gitmektedir. Roman, Seniha’nın yaşadığı olayları tahlil etmesi, ancak Halit’in kendisinden önce ölürse huzur bulabileceğini fark etmesiyle son bulur.
