Bartın ı tanıyalım

BARTIN:

YÜZÖLÇÜMÜ: 2.140 km²
NÜFUS: 205.834 (1990)
IL TRAFIK KODU:74
ILÇELER: Bartin (merkez), Amasra, Kurucasile, Ulus.
http://img296.imageshack.us/img296/5165/resim1zw2.jpg
Bartin’in antik çaglardaki adi “PARTHENIA” dir. Bartin, “PARTHENIOUS” irmaginin kenarinda kuruldugundan, irmagin adini almistir. PARTHENIOUS, “sular ilahi” veya “muhtesem akan su” anlamlarina gelir. Bir baska anlami da Tanriça Athena’nin sifatlarindan olan “Genç Bakire” veya “Genç kizlar için Koro Türküleri”...

Gerçekten de Bartin hala genç ve bakir: irmak ise, Türküler gibidir. O muhtesem akisiyla...

Bartin, 1991 yilinda il satatüsüne kavusan genç ve sirin bir ilimiz. Bir dönemin tersaneler diyari; sonra genis bir bölgenin pazaryeri; Karaelmas’in yani kömürün anayurdu; 1940’li yillarda ülkemizin ilk turizm beldelerinden. Bu gün de, binlerce ilginç dogal degerleri ve dinamik ekonomik yapisiyla her zaman oldugu gibi önemli bir cazibe merkezi.

Düsündügünüz, gönlünüzce ve dolu dolu bir tatil ise; tercihinizde güven en önemli etken olacaktir. Sonuçta yilin en degerli ve özel olmasi gereken bir zamanin seçimi söz konusudur. Tatil seçiminde dogru tercih yapmanin verdigi rahatlik, bu degerli zaman diliminin daha iyi geçmesini saglayacak önemli bir etkendir.
Bartin’da tatilin farkliligi, daha yollarda hissedilir. Tercih edilen yollarin her birinde bir baska güzellik yasanir. Ufka kadar dolu bitki deseni ve orman tünellerinin büyüsü; mevsim baharsa, yesil rengin çoskusu; yada sonbaharda yapraklarin hüznü; o farkliligin sadece bir kaçi...
Bartin’a ulastiginizda, sehri boydan boya kateden Parthenious’a teslimiyet baslar. Onun gür sulari çoban mitolojisindeki aski ima eder. Sitemizi ziyaret eden herkesi, yesilin cennet imajina büründügü, binlerce yillik antik varliklarin, turkuaz renkli muhtesem plajlarin bulundugu, hayat sevinci ve misafirperverligin dostca paylasildigi Bartin ili ile tanistirmak istiyoruz.
Safranbolu yönündeki Ulus kavsagindan sonra, Parthenious’a (Bartin Irmagi) teslimiyet baslar. Onun gür sulari çoban mitolojisindeki aski ima eder.

Iste bu duygu, düsünce ve manzaralarla Bartin’a ulasilir.
http://img340.imageshack.us/img340/7...merkezixu7.jpg

Bartin sehir merkezinde antik varliklar ve Bartin evleri yillar öncesine götürür sizi... 19. yy. Tanzimat Fermaniyla gelen mimari yenilikleri sergileyen sokaklar ve Sicak yüzlerinde Art Nouveau ve Barok sanatlarini yansitan Bartin Evleri Türkiye’de tek örnek olmanin gururunu yasar. Anadolu mimarisinde görünmeyen, kadina sokaga kadar varan bir özgürlük verme anlayisini yansitir. Sehir planinda arasta vardir. Sokaklar nehre ya dik yada paralel vaziyettedir.

Palthenious’u sehir merkezinde de görürüz. Sehri boydan boya kateder. Hatta denizde yasadigini bildigimiz barbunya, kefal ve hamsi baliklari da, Parthenious’un garip dünyasinda boy gösterir.

Bartin’in kuzey batisinda Inkumu, kuzey dogusunda da Amasra yer alir.
Onlar 59 km’lik sahil seridiyle tanisma noktalarindan sadece ikisidir. Çakraz da dahil deniz turizminin en iyi icra edildigi yer olarak bilinir. Buralarin haricinde bol ve derin kumlu, doga ile bütünlesmis 8 plaj daha vardir.
Adalarin denize, denizinde karaya siginmasiyla olusmus Inkumu ve yöresi egzotik bir kösedir.
Baska bir cazibe noktasi ise Bastanri Zeus ve Prenses Amastris’in gizemleri ile dolu Amasra’dir. Yedi tepe, bes yarimada, iki koy ve iki ada Amasra’nin Cografi yapisini olusturur. I. zamanin Karbon döneminde meydana gelmistir. Esrarengiz görünümle bazi sekillere benzetilir. Kimileri Amasra bir “Üzüm Salikimi” dir derken, Bizans tarihçisi Niketas, “Uyuyan Prenses”e, Türk Müzigi sanatçisi sanat günesimiz Zeki Müren “Küçük Kapri”ye benzetmisler. Dahasi, Fatih Sultan Mehmed danismanina dönerek , “Lala La, Çesm-i Cihan burami ola” diyerek hayretini gizleyememis.
Amasra, stratejik ve güzellik gizemi ile tarihte onbir medeniyete besiklik etmis antik bir kent olup diger bölümleri toprak altindadir.
Gerek antik degerlerin varligi ve panoramik güzellikler; gerekse deniz olanaklari Amas ra’yi 1940 yilinda Türkiye’nin ilk turizm beldesi yapmistir. Kuskayasi Yol Aniti gibi dünyada tek olan bir eser yine burada bulunmaktadir.
Simdi ise Amasra büyüsünden kurtulup, daglarin suya degdigi ve dünyada yüzdürülebilen ilk teknenin yapildigi Kurucasile’ye uzanalim. Burasi Kromna Medeniyetinin yasandigi yer olarak da bilinir. Kurucasile-Tekkeönü Köyünde geleneksel isçilikle teknoloji birlestirilerek Türkiye’nin en muhtesem guletleri insa edilir. Öylesine derin bir gelenek ki, tarihçesi II. Mahmut dönemine kadar uzaniyor.
Adini Bozulus Türkleri’nden alan ve yesil doku ile örtülü ilçesi Ulus’tur. Ulukaya Selalesi Kanyonu, Uluyayla, Ardiç ve Kalkanli yaylalari alternatif turizm için çekim alanlaridir.
Ayni zamanda Bartin El sanatlari yönüyle de zengindir. El emegi göz nuru Tel Kirma, Çekicilik Sanati ve Gemi Maketi yapimciligi bir çok kisiye istihdam saglamaktadir.
Kisaca Bartin, hayal ile gerçek arasindaki bir çizgide yer alir. Baska deyisle turizm olgusu içinde yer alan bütün degerleri görmek yada yasamak mümkündür. Bu bir senfoni ise, “Kavsak Suyu” içilmesi ile gelen ikamet tutkusu, bu senfoniden ayrilamamanin gerekçesi olamaz mi?
ILGI ÇEKICI YERLER:

Kizilkum, Mogada, Güzelcehisar, Inkumu, Bozköy, Çakraz, Delikli Sile, Göçgün, Çambu, Tekkeönü plajlari; Uluyayla, Ardiç, Kalkanli, Zoni yaylalari; Orduyeri, Gökyar, Dip
http://img181.imageshack.us/img181/7622/resim3hj2.jpg

Gölderesi, Ulukaya, Igneciler,Aksu Çayi Çaglayanlari; Gürcüoluk ve Sipahiler Magaralari; Bartin-Kastamonu Küre Daglari Milli Parki; Amasra Müzesi, Amasra Kalesi, Tekkeönü Kalesi, Güzelcehisar Kalesi, Sarköy ve Firinli Kaleleri;Halilbey (Yukari Cami), Ibrahimpasa (Orta Cami), Sadirvan (Asagi Cami),Fatih Camileri; Içkale Mescidi, Yilik Kilise, Aya Nikolas Kilisesi, Ebu Derda Türbesi, Tashan, Dervisoglu Hani,Bedesten, Bartin Sehir Hamami, Somaklioglu Hamami, Osmanli Hamami, Kemerköprü, Asma Köprü, Orduyeri (Kisla) Köprüsü,Kemerdere Köprüsü,Amasra Kuskayasi Yol Aniti, Antik Tiyatro, Akropol, Necropol, Amasra Toprakalti Galerileri, Horhor (Dere Tüneli), Rihtimlar ve Dalgakiranlar, Büyüktepe Magarasi, Çestepe Höyügü, Kurucasile Hisarkale Mahzeni, Sadirvan.
DAGLARI:

Bartin; dogu, bati ve kuzeyden yüksekligi 2000 m.yi geçmeyen daglarla çevrilidir. Daglar, yüksek olmamakla birlikte oldukça dik, sahillere dogru sarp ve kayaliktir..
En önemli daglari; Aladag, Kocadag, Karadag, Kayaardi, Karasu ve Arit daglaridir. Kent merkezini batidan Aladag, kuzeyden Karasu daglari ve dogudan Arit daglari kusatmaktadir. Halatçiyamasi, Orduyeri, Kirtepe ve Ömertepesi kentin üzerine kuruldugu dört önemli tepedir.

http://img181.imageshack.us/img181/9470/resim4oo0.jpg

OVALARI VE YAYLALARI:

Bartin Irmagi ve kollari tarafindan derin bir biçimde parçalanan arazi çok engebeli bir görünümdedir. Irmagin genisledigi alanlarda ve daglarin oldukça dik yamaçlari arasinda dar ve derin vadiler yer alir. Kent merkezlerine inildikçe düz ovalar artmaktadir.
Önemli yaylalari; Uluyayla, Arit (Zoni) ve Ardiç yaylasidir.

AHSAP BARTIN EVLERI:


http://img107.imageshack.us/img107/3185/resim5mm4.jpg

1839 Tanzimat Fermani'nin ilanindan sonra uygulanan reformlar kent dokusunu da ilgilendirmistir. Kenti daha eli yüzü düzgün kilma, kente düzen verme yada kenti yeniden yapilandirma istegi egemen olmustur.
Bartin sehir merkezinin en çarpici özelliklerinden biri, cadde yada sokaklarin, Bartin Nehri'ne dik veya paralel sekilde tanzim edilmis olmasidir.
Bartin'da sahil yolu yapimi, sokak dokusuna getirilen yeni düzenlemeler, çikmaz sokaklarin kaldirilmasi, ada ve sokak tanzimleri, yol ve kaldirim taslarinin dösenmesi gibi düzenlemeler reformlarin etkisidir.
Bartin'daki degisim izlerini konutlarda da görmek mümkündür. Bu dönüsümün üç farkli boyutu vardir. Birincisi, ahsap konutlardan kagir konutlara geçis olup, ikincisi, konut alanlarinda siraevlerin, ikizevlerin ortaya çikmasidir.
Kentin yeni alanlara yayilmasi ve yaygin yerlerin düzenlenmesi dönüsümün son boyutudur. Modernlesme süreci kent dokusu ölçeginde kalmamis, bina yapim yöntemleri, cephe tasarimi, plan semasi ve süsleme ölçeginde batili düsünceleri yansitarak devam etmistir.

Yari kirsal nitelikteki evler, daraba denilen agaç çitlerle çevrili bahçe içerisinde yapilandirilmistir. Bahçede mutlaka su kuyusu vardir. Gulluk-sokat irtibati ve gezinti için, Kayrak tas dösemeli yollara yer verilmistir.
Ikizev, siraev plan semali konutlar, sokak baglantisini direkt saglamaktadir.


http://img340.imageshack.us/img340/2111/resim6bs9.jpg

Evler genelde üç kattan olusur. Ana giris kapisi iki kanatli sagir kapidir. Hemen üzerinde bol isik temini için aydinlatma pencereleri vardir. Odalar (içer), sofalar da (disar) olarak isimlendirilir. Içer yüksek tavanlari sayesinde son derece ferahtir. Bu bölüme ait tavanlar adeta birer süsleme ögesidir. Oda içerisinde gömme olarak yapilmis yük ve hamam dolabi gibi önem arz eden kisimlar bulunur. Isinmayi temin için ocak yapilmistir. Ocaklar bir katta bazen bir odada, bazen de tüm odalarda yer alir.
Hergil dolabi ise gulluk veya mutfakta yapilandirilmistir.
Bartin Evleri ahsap karkas olarak yapilmis olup, çikmalar payanda desteklidir. Çatilar, dört egimli ve topuz niteligindedir. Saçaklar 50-70 cm. çikintilidir.

http://img340.imageshack.us/img340/8666/resim7qz7.jpg

Yapi malzemesi olarak zemin katta kayrak tasi kullanilmistir. Mese, gürgen, çam ve abanoz diger katlarda kullanilan ahsap türlerindedir.
Evlerin en önemli özelligi, sokak yada ön cephe yönünde Art Nouveau ve Barok sanatlarini yansitmalaridir. Plan semasinda, Anadolu Türk Mimarisinin bir özelligi olan kadini eve kapatma yerine sokaga kadar varan bir özgürlük verme betimlenmistir. 1979 yilinda 529 Bartin Evi Yüksek Anitlar Kurulu tarafindan koruma altina alinmistir. Günümüze ise 230 tanesi ulasmis ve 10'a yakin ev restore edilmistir.

GELENEKSEL GIYSILER:
200 yillik Bartin Mahalli kiyafetlerinin geleneksel özellikleri erkek giyimde tamamen kaybolmasina ragmen bayan giyiminde ve takilarda nispeten yasatilmaktadir.
Erkek Giyimi: Sehirde bol agli ve Süvari Yamali pantolon, keten yada sayak ceket, yakasiz mintan, yelek ve kusaktan ibarettir. Ayaklara ise yemeni veya çapula giyilirdi.
Kirsal kesimde zipka pantolon ile ayaklara çarik tercih edilirdi.
Bayan Giyimi: Sehirdeki kadinlar göynek, salvar, eski desenli yazma giyerken, genç kizlar, Uskufa veya Kutnu Yelek, Ipek Göynek, Salvar, Tombakli Kemer, özel bir teknikle yapilmis Çatku Tel Kirma yazma ve Taç kusanirdi.

Kirsalda yasayan kadinlar; etek disindaki bölümü çiçek desenleriyle süslü "Silityan" isimli salvar, basma ve pazenden yapilmis entari giyip, ince bezden ve yine çiçek desenli baslik ile bu basligi da örtüp yari bele uzanan "örtme" tercih ederlerdi.
Vücudun alt tarafi için, Silityani kapatmak üzere bele dügümlenen, pamuk yada ipekten dokunmus ve Rize'de yapilani tercih nedeni olan" Pestamal" kullanilirdi. Ayakkabi olarak alçak topuklu yemeniler tercih nedeniydi.

HALK OYUNLARI:
Bartin Halk Oyunlari genellikle 4'lü veya 6'li gruplar halinde oynanir. En belirginleri; Div Div, Mavili, Kavsak Suyuna Giderken, Bahçelerde Patlican, Elma Aldim Bartin'dandir.

MUTFAK (YÖRESEL YEMEKLER):

Bartin'in mutfak gelenegini belirleyen unsurlar arasinda, halkin hayata bakis tarzi, gelenek ve görenekleri, ortak karakter, pisirme teknikleri, iklim ve ekolojik dengelerin büyük payi vardir.
Çok çesitli ve lezzetli Bartin yemekleri etli, sebzeli, sütlü, hamur isli ve zeytinyagli yemekler ile pilav, çorba ve tatli çesitlerinden olusur.
Dikkati çeken baska bir husus ise ayni türe ait yiyeceklerden pek çok çesidin olmasidir. Örnegin 10'dan fazla dolma ve pilav çesidine rastlanir.
Bartin mutfagi ile ilgili yapilan arastirmalarda, 100'den fazla çeside rastlanmis ve bu durum açikça yöre mutfaginin zenginligini ortaya koymaktadir.




ULASIM:
Bartin’in sehirlerarasi ulasimini saglayan karayolu; batida Çaycuma-Devrek (Zonguldak) - Mengen-Yeniçaga (Bolu), güneyde de Safranbolu (Karabük)-Gerede (Bolu) üzerinden E-80 Otoyolu ile E-5 Devlet yoluna ulasmaktadir. Doguda Cide (Kastamonu), güneyde de yine Safranbolu (Karabük) üzerinden Orta ve Dogu Karadeniz ve Iç Anadolu’ya açilmaktadir.

HAVA VE DEMIR YOLU:
Ilimize en yakin Havalimani, 38 km uzakliktaki Saltukova (Zonguldak) bucagindadir. Ankara-Zonguldak demiryolu hatti da yine Saltukova’da bulunmaktadir.

BARTIN’IN ILÇELERINE VE ÇEVRE ILÇELERE OLAN KARAYOLU UZAKLIGI (KM):
AMASRA
17
KURUCASILE
62
ULUS
37
SAFRANBOLU(KARABÜK)
74
CIDE(KASTAMONU)
90
ÇAYCUMA(ZONGULDAK)
43

BARTIN’IN ÇEVRE ILLERIMIZE OLAN KARAYOLU UZAKLIGI (KM):
ISTANBUL
441
BOLU
170
ZONGULDAK
84
ANKARA
278
KARABÜK
83
KASTAMONU
181


DENIZ YOLU:
Sahil kenti olan Bartin’da uluslararasi liman olarak hizmet veren Bartin limani ayni zamanda yolcu giris-çikis kapisidir. Ilimizde Bartin limani ile birlikte Amasra ve Kurucasile limanlari ulusal ticari limanlar olarak hizmet vermektedir.

OSMANLI DÖNEMINDE BARTIN:
Bartin, Osmanli Döneminin 1460-1692 yillari arasinda Anadolu Beylerbeyligi’ne bagli Bolu Sancagi sinirlari içinde yer aldi. Bolu Sancagi’nin kaldirilmasiyla 1692-1811 yillari arasinda Voyvodalikla yönetilen Bartin 1811 yilinda da Kastamonu Vilayetine bagli olarak yeniden kurulan Bolu Sancagi’na baglandi.
Bu dönemde ticari potansiyeliyle bölgenin pazar yeri olan ve On iki Divan adini alan Bartin, 1867 yilinda ilçe oldu. 1876 yilinda da Belediye Teskilati kuruldu.

CUMHURIYET DÖNEMINDE BARTIN:
Bartin, 1920 yilinda Mutasarriflik ve 1924 yilinda da il olan Zonguldak’a baglanmis, 07 Eylül 1991 tarihinde de 28.08.1991 tarih ve 3760 sayili yasayla il statüsüne kavusmustur. Bartin Ili’ne bagli ilçelerden Osmanli Döneminde ilçe iken Cumhuriyetle birlikte bucak statüsüne düsürülen Amasra; 1987 yilinda yeniden , Ulus; 1944 yilinda, Kurucasile; 1957 yilinda Ilçe olmustur. Bartin’in Merkez, Amasra, Ulus ve Kurucasile olmak üzere 4 ilçesi, Arit, Kozcagiz, Kumluca ve Abdipasa beldeleriyle birlikte 268 köyü vardir.

Kaynak Bartin Valiligi internet sitesi
GEZI:
Zonguldak’tan kuzey doguya dogru yol aliyoruz. Agaçliklar arasindan çok güzel deniz manzaralari ile virajli ve tehlikeli bir yolla Kilimli kömür havzasindan Hisarönü sahiline ulasabiliriz. Bu yol üzerinde kömür ocaklarinin agizlarini ve Çatalagzi termik santralini görebiliriz.
Hisarönü, kumsali ile denize girmek için tercih edilen yerlerden biri. Buradaki motelde konaklayabiliriz ama o küçük pastanenin pandispanyasindan muhakkak tatmaliyiz.
ÇAYCUMA’DAN BARTIN’A
Hisarönü’nden içeri girip yaklasik 25 km. sonra Çaycuma’ya variriz. Hatirlarsak, Devrek’ten sonraki yol ayrimina tekrar geldik. Evet eger Zonguldak’i görmek istemiyorsak, yol ayrimindan saga sapip Çaycuma üzerinden yaklasik 40 dakika sonra Bartin’a ulasiriz. (Bartin, Amasra, Cide ve Safranbolu’yu içine alacak bir geziyi Istanbul ve çevresi sayfalarinda bulacaksiniz. Bu nedenle gezinin bu bölümündeki ayrintilari atliyoruz.)
Bartin’dan kuzeybatiya yönelip 20 dakika yol alarak Inkumu’na geliyoruz. Aslinda burasi Bartin Çayi’nin Karadenize açildigi bogaz mevkiidir. Önce hafif yukari çikip Bakacak’tan Inkumu’na bakiyoruz. Önümüzde 5 kilometrelik o güzelim kumsali ile Karadeniz’in Rivierasi duruyor.
Ancak Inkumu kötü yapilasma nedeni ile bölgenin talan edilisinin ilk habercilerinden en önemlisi. Konaklayabilecegimiz ya da yemek yiyebilecegimiz birçok yer var burada, isim vermek istemiyorum. Insan bu güzelliklerin böylesine plansiz ve ucuz harcanmasina üzülüyor. Isteyen Inkumu’nun o güzelim incecik kumlarindan denize girebilir, ama ben buradan ayrilip biraz daha batiya Mogada Koyu’na gidiyorum, orada denize girip Imamin Yeri’nde yemegimi yiyecegim.
Bartin’a dönüp güneye yöneliyoruz. 40 km sonra Ulus Ilçesi, oradan bozuk ama harika bir orman yolu ile yaklasik bir saat sonra 1200 metre yükseklikteki Uluyayla’ya geliyoruz. Simdi derin bir nefes alin, öylece durun, eger tutacaginiz bir el varsa tutun ve yürüyün, nefes alin ve hissedin çünkü yapabileceginiz baska bir sey yok. Yalnizca yayla evleri, sonsuz orman, temiz hava... ve "yasadiklarimdan ögrendigim bir sey var!". Biz iyisi mi çadirimizi kuralim, yoksa yayla evlerinden birinde kivriliveririz.
Tekrar Bartin yoluna geri dönüyoruz ve güneye yol aliyoruz. Bartin - Safranbolu arasi yaklasik 75 km. Eflani sapagini geçtikten 5 km. sonra Safranbolu’ya geliyoruz.
BARTIN FESTIVALLER:
Mahalli Kutlama Adi : Kültür ve Sanat Turizm Çilek Festivali
Kutlamanin Yapildigi Yer : Bartin
Basladigi Ilk Tarih : 1981
Kutlama Tarihi : Haziranin ayinin 2. yarisi

Mahalli Kutlama Adi : Abdiipasa Festivali
Kutlamanin Yapildigi Yer : Bartin
Basladigi Ilk Tarih : 1997
Kutlama Tarihi : Eylül ayinin ilk yarisi
Mahalli Kutlama Adi : Ulus Doga Festivali
Kutlamanin Yapildigi Yer : Ulus Ilçesi
Basladigi Ilk Tarih : 1998
Kutlama Tarihi : Agustos ayinin ilk yarisi

Mahalli Kutlama Adi : Bartin Kültür Evi Tiyatro Festivali
Kutlamanin Yapildigi Yer : Bartin
Basladigi Ilk Tarih : 1992
Kutlama Tarihi : 27 Mart
Süre : 10 Gün
Mahalli Kutlama Adi : Bartin Kültür Evi Sinema Günleri
Kutlamanin Yapildigi Yer : Bartin
Basladigi Ilk Tarih : 1993
Kutlama Tarihi : Yilda 2 kez 1 ay

Mahalli Kutlama Adi : Bartin Kültür Evi Belgesel Film Festivali
Kutlamanin Yapildigi Yer : Bartin
Basladigi Ilk Tarih : 2001
Kutlama Tarihi : Kasim ayi