Gazoz,helal mi,haram mı?

Karaman, gazozdaki alkolü yazdıGazozda alkol iddialarının gündeme gelmesiyle açıklama yapan Hayrettin Karaman, bazı kesimden tepki topladı. Bu kez delilleri tarihten getiren Karaman'ı kahreden bir olay var. http://image.haber7.com/haber/43897.jpg
Hayrettin Karaman, fıkhi meselelerde hassas davranması ile bilinen bir isim. Gazozda alkol bulunduğu iddiaları üzerine bir açıklama yaptı ve tepkileri topladı. Hayrettin Karaman, Yeni Şafak'taki köşe yazısında bu kez gazoz konusunda daha kapsamlı bir araştırma ile okuyucunun karşısına çıktı:

Yine gazlı içecekler


"Bedbaht ona derler ki, elinde cühelânın
Kahrolmak içim kesb-i kemalü hüner eyler"

Evet bunca okur yazarsınız, Müslümanların dini meselelerini, dinin maksadına en uygun şekilde halletmek için geceni gündüzünüze katasın, sonra cahiller çıkar, ileri geri söz eder ve insanı kahrederler. Buna "haddini bilmezlik" diyelim ve bunu edep kusuruna kaydedelim.

Bir de ahlak ve dindarlık bakımından kusurlular var; onlar bilmedikleri konularda konuşmakla yetinmez, "sizin menfaat sağlamak için yanlışa doğru, harama helal dediğinizi" söyler veya ima ederler. Bunların hesabını da Allah'a havale etmek en iyisi olsa gerek. Bunlardan bazıları "Hocam, ümmetin vebali omuzlarınızda" diyorlar da, kendi yaptıklarının vebalini hiç düşünmüyorlar.

Her ne ise,insanların kafaları karışmasın diye bir daha açıklayalım:

"Bir oturuşta, içişte, bir defada, bir bardağın etkisi geçmeden diğerini içmek suretiyle belli bir sürede içilebilecek çok" sıvı insanı sarhoş ediyorsa bunun azını içmek de caiz değildir. Mesela bir litre bira içilince, bunu içen sarhoş oluyorsa biranın bir bardağı da içilmez. (gerçi bu konuda da fıkıhçıların ihtilafı vardır ya buna girmek gereksizdir ve benim tercihim yukarıda yazdığım gibi, "çoğu sarhoş edenin azının da haram olduğu" yönündedir.

Ama bizim konumuz bu değil, bizim konumuz, içilmesi haram olan (şarap gibi) bir şeyin, içilmesi helal olan (su gibi) bir şeye karıştığı, karıştırıldığı veya içinde oluştuğu takdirde içmenin helal olup olmadığıdır. Bu konuda İslam alimlerinin söylediklerinin özeti şudur: Karışan veya helal nesnenin içinde oluşan (alkol gibi) bir şey az, karıştığı helal nesne (mesela su) çok ise bakılır; suyun rengi, tadı, kokusu karışan pis ve haram olan şey gibi olmuş ise bu içilmez, olmamış ise, suda belli olmuyorsa içilir.

Bu hükmün fıkıh kitaplarındaki ifadesine örnek olmak üzere önceki yazımda İbn Âbidîn'den nakilde bulunmuştum. Şimdi de yine Hanefî fıkhı kaynaklarından Bedâyiu's-sanâyi' simli kitaptan alıntı yapacağım:

"Su akıcı (akan) su ise içine düşen pis/içilmesi haram nesnenin rengi, kokusu, tadı belli olacak kadar çok karışma olmadıkça akar su pis ve haram olmaz. Bir kimse bir testi/kırba şarabı Fırat'a dökse, bir başkası da onun alt tarafında (suyun aktığı yönde yakın bir yerde) abdest alıyor olsa, suyun rengi, tadı ve kokusu değişmedikçe abdesti sahih olur (su pis ve haram olmaz)…

Eğer haram ve pis olan şeyin karıştığı sıvı akar değil de bir kabın veya yerin içinde durgun/durmakta ise bu takdirde karışan az, karıştığı sıvı çok ise yine karışım haram ve pis olmaz. Burada çok suyun miktarı konusunda müctehidlerin farklı ictihadları/takdirleri vardır.

İmam Malik'e "renk, tad ve koku" değişmedikçe karışımda su (temiz olan) çok sayılır. Şâfiî'ye göre temiz olanın iki kulle (yaklaşık 200 litre) olması gerekir, Hanefîlere göre ise karışan haram nesne, temiz olanın her tarafına ulaşıyor ise bu temiz (su) az sayılır, ulaşmıyorsa çok sayılır. (Hanefiler, bu her tarafa ulaşmanın gerçekleşmesi için temizin ölçüsü üzerinde farklı açıklamalar yapmışlardır.)…(Beyrut, 1997 baskısı, C. I, s. 402-405).

Kefir, boza, gazoz ve kolalarda, çoğunun içilmesi durumunda sarhoş etme özelliği/etkisi yoktur. Bunlarda temiz olan su çok, içinde oluşan veya aromasını eritmek için kullanılan etil alkol azdır, bunların içinde alkolün rengi, tadı ve kokusu yoktur. Bunlara haram diyenler helal olan bir şeye haram demiş olurlar ki, bunun da büyük sorumluluğu vardır.

azda olsa cokta olsa bunların ıcıne alkol kafeın türü madde oldukca bence haramdır

Peki buna nedemeli?

Günlük hayatın vazgeçilmez bir parçası olan meyve, sebze ve içeceklerde, gazozlarda çıkan alkol miktarının en az 2 katı ile 22 katından daha fazla alkol olduğu öne sürüldü.

Tüketiciler Birliği Genel Başkanı Bülent Cengiz tarafından bir süre önce ortaya atılan “gazozların alkol içerdiği” yönündeki iddia üzerine sektörün önde gelen kuruluşlarından Erbak Uludağ A.Ş, TÜBİTAK’ın Bursa Test ve Analiz Laboratuvarında (BUTAL), gazlı içeceklerin yanı sıra patates, yoğurt, hurmanın da aralarında bulunduğu çeşitli gıda ürünlerinin analizini yaptırdı.
Erbak Uludağdan yapılan yazılı açıklamada, bazı yayın organlarının “Gazozlarda alkol var” başlığı altında tüm gazozlarda olduğu gibi Uludağ Gazozda da binde 1,56 oranında alkol (etil alkol-ethanol) bulunduğuna ilişkin haberler nedeniyle kamuoyunun bilgilendirilmesi zorunluluğunun hissedildiği belirtildi.

BUTAL’da 17 Ekim tarihinde yaptırılan Uludağ Gazoz analizinde, etil alkol miktarının haberde belirtildiği gibi binde 1,56 değil, on binde 2’nin altında olduğunun ispatlandığı savunulan açıklamada, doğada bulunan birçok meyve ve sebzenin doğal yapısında değişik oranlarda etil alkol bulunduğu, etil alkol miktarının meyve ve sebzenin olgunluk derecesi ile içerdiği şeker miktarlarına göre değiştiği vurgulandı.


Açıklamada, meyve ve sebzeler olgunlaştıkça fermente oldukları, bunun sonucunda belirli miktarlarda etil alkolün yan ürün olarak meydana çıktığına dikkat çekildi.

“Ethanol sadece iddia edildiği gibi gazozda değil aynı zamanda tüm gazlı içecek ve meyve sularında, birçok meyve, sebze ve temel gıda maddelerinde de doğal olarak vardır” görüşüne yer verilen açıklamada, BUTAL’da 16-18 Ekim tarihlerinde yapılan analiz raporlarına göre günlük hayatta tüketilen bazı yiyecek ve içecek maddelerinin içerdiği etil alkol miktarları şu şekilde yer aldı:
ÜRÜNÜN ADI ETİL ALKOL MİKTARI
Patates......................................4,47 gr/lt
Yoğurt ......................................2,48 gr/lt
Boza..........................................2,26 gr/lt
Portakal.....................................2,13 gr/lt
Hurma.......................................1,90 gr/lt
Sirke..........................................1,6 9 gr/lt
Gül suyu.....................................1,53 gr/lt
Ekmek Mayası..............................1,24 gr/lt
Greyfurt......................................0,95 gr/lt
Meyve suyu.................................0,48 gr/lt
Kola................................0,2 gramdan az/lt
Gazoz..............................0,2 gramdan az/lt
Portakallı Gazoz.................0,2 gramdan az/lt

Açıklamada, bu tablonun günlük hayatın vazgeçilmez bir parçası olan meyve, sebze ve içeceklerde, gazozlarda çıkan alkol miktarının en az 2 katı ile 22 katından daha fazla alkol olduğunun göstergesi olduğuna dikkat çekildi.

Gazlı içecekler ve meyve sularında ölçülen ve “eser” olarak nitelendirilen miktardaki alkolün, bu ürünlerin içeriğindeki meyve aromaları ve konsantrelerden geldiği kaydedilen açıklamada, Tarım ve Köyişleri Bakanlığının “Alkolsüz İçecekler Tebliği”nde, alkol miktarına litrede 5 grama kadar izin vermesinin nedeninin de, içeceklerde kullanılan doğal aromalardan ve meyvelerden dolayı oluşacak etil alkol miktarı olduğu ifade edildi.

Bence Hayrettin Karaman 'ın açıklamaları mantıklı...