La İlahe İllallahın manası:
Tek ilahtan başka kulluk edilecek başka bir ilah yoktur. O tek olan ilah da, şeriki olmayan yüce Allahtır. Çünkü ibadete layık olan, ancak Odur. Bu kelimenin gereği, Allahın (c.c.) dışındaki bütün sahte ilahları reddetmektir. Zira Allah (c.c.) dışındaki mabutların ilahlık iddiası batıldır. Çünkü Ondan başka bir şey ibadete (dua edilmeye, emir ve yasak koymaya, nizam tespit etmeye) layık değildir. Uluhiyetin başkaları için reddedilmesi, ilahlığı sadece ortağı olmayan Allaha (c.c.) ait kılmayı ve Onun yanında ikinci bir ilah edinmemeyi gerektirir.
Allah (c.c.) şöyle buyuruyor:
Allaha ibadet edin ve Ona hiçbir şeyi şirk (ortak) koşmayın... (Nisa: 36)
Kim tağutu inkar edip Allaha iman ederse, muhakkak kopması mümkün olmayan sağlam bir kulpa (La İlahe İllallaha) yapışmış olur. Allah işitendir, bilendir. (Bakara: 256)
... Biz her ümmete, yalnız Allaha kulluk etmeleri ve tağuttan da sakınmaları için Rasul gönderdik. (Nahl: 136)
Rasulullah (s.a.v.) şöyle buyuruyor:
Kim La İlahe İllallah der ve Allahtan başka tapınılanları reddederse malı ve kanı haram olur... (Müslim, İman: 8.)
Bütün rasullerin kavimlerini davet ettikleri söz şudur:
... Ey kavmim! Allaha kulluk edin. Sizin Ondan başka ilahınız yoktur... (Araf: 59)
İbn-i Receb (Allah ona rahmet eylesin) şöyle demiştir:
İlah; yüceliğiyle, aşk ve muhabbetiyle korku ve ümidiyle kendisine güvenilen, tevekkül edilip dayanılarak kendisinden istenilen, kendisine dua ve yakarışta bulunulan, itaat edilip isyan edilmeyendir. Tüm bunlar ancak aziz ve celil olan yüce Allaha yaraşır. İşte bu sebeple; Rasulullah (s.a.v.) Kureyş müşriklerine: La ilahe illallah deyiniz, dediğinde müşriklerin cevabı; İlahları tek bir ilah mı kıldı? Gerçekten bu çok acaip bir şey (Sad: 5) demek olmuştur.
Kelime-i Şehadetin genel manası Allahın (c.c.) dışında ibadet edilenleri reddeder ve batıl kılar. Yani tağutu red ve Allaha (c.c.) iman etmeyi gerektirir. Tağutu reddetmek, Allahın (c.c.) emir ve yasağına ters düşen emirlerde bulunan kişi ve kurumları, hevayı ve şeytanı reddetmektir. La ilahe illallah ın manasıyla birlikte gereğini de yerine getirmek, ibadette Allahı (c.c.) birleyerek Ona benzer tutulanları terketmektir.
Kul, La ilahe illallah dediğinde; ibadette Allahı (c.c.) birlediğini, Allahtan (c.c.) başkalarına, putlara, kabirlere, evliyalara ve salihlere ibadet etmenin batıl olduğunu ilan eder. La ilahe illallah ın gereği, Allahtan (c.c.) başka ibadete layık ilah olmadığını, yaratıcı, kudret sahibi ve her şeye kadir olanın Allah (c.c.) olduğunu kabul etmek, Allahtan (c.c.) başka hiç kimsenin hakimiyet hakkı olmadığına inanmaktır. Çünkü hakimiyet yalnız Allaha (c.c.) aittir. Kim, La ilahe illallah ı bu şekilde inanarak açıklarsa mutlak olarak tevhidin hakkını vermiş olur.
Allaha (c.c.) yaklaşmak için ölülere kurban kesen, türbelere yardımda bulunan, kabirlerin etrafını tavaf eden ve adak adayanlar, Allahın (c.c.) yaratıcı ve her şeyin sahibi olduğuna inansalar bile, ilk Arap müşrikleri gibi Allaha (c.c.) şirk koşmuş olurlar. Mekke müşrikleri, kabirlere ve putlara tapmadıklarını söylüyor fakat uygulamada aksini yapıyorlardı. Onlar yaratıcı ve rızık verici olduğuna inanmadıkları halde, sırf kendilerini Allaha (c.c.) daha çok yaklaştırsınlar diye salih olduğuna inandıkları bazı kişilere ibadet ediyorlardı.
Hakimiyet, La ilahe illallah ın gerçek manasının tamamını değil sadece bir cüzünü oluşturur. Çünkü ibadette şirk koşan bir kimsenin, şeriatın hükmünü kabul etmesinin bir faydası yoktur. Şayet La ilahe illallah ın manası onların zannettiği gibi olsaydı, Rasulullah (s.a.v.) ile müşrikler arasında herhangi bir mücadele olmaz, onlar da Rasulullaha (s.a.v.) bağlanırlardı. Böyle bir durumda, Rasulullah (s.a.v.) onlara: Allahın varlığını ve her şeye kadir olduğunu tasdik edin. Hukuki meselelerde şeriatın hükmüne tabi olun der ve onları ibadetlerinde serbest bırakırdı. O zaman Allah Rasulüne tabi olurlardı. Bunlar, Arap lisanının ehli olan bir kavim oldukları için La ilahe illallah ın putları tapmayı reddettiğini ve sadece lafzi bir mana taşımadığını anlıyorlardı. Bundan dolayıdır ki bu kelimeden nefret ederek uzaklaştılar ve şöyle dediler: ... İlahları tek bir ilah mı kıldı? Şüphesiz bu çok acaip bir şey... (Sad: 5)
Allah (c.c.) onları şöyle vasfediyor:
Onlara La ilahe illallah denildiği zaman kibirlenirlerdi ve mecnun bir şair için ilahlarımızı mı terk edeceğiz. derlerdi. (Saffat: 35-36)
Onlar, La ilahe illallah ın Allahın (c.c.) dışında ibadet edilen her şeyi reddetmek, ibadette sadece Allahı (c.c.) birleme manasına geldiğini çok iyi biliyorlardı. Şayet müşrikler La ilahe illallah dedikleri halde putlara ibadet etmeye devam etselerdi, kendi içlerinde çelişkiye düşerek bundan rahatsız olurlardı.
Günümüzde kabirlere ibadet edenler, bu şiddetli çelişkiden hiç rahatsız olmuyor, onlar La ilahe illallah demelerine rağmen bir çok ibadeti ölülere yapmaya devam ediyorlar. Ebu Cehil ve Ebu Leheb, bu kelimenin manasını günümüzde kabirlere ibadet edenlerden çok daha iyi biliyorlardı. Onların bile eli kurudu!
Sonuç olarak: Kim bu kelimeyi, manasını bilerek söyler, gereğiyle amel edip açık ve gizli şirkten kaçınırsa, ibadeti tam bir itikatla yalnız Allaha (c.c.) has kılıp bununla amel ederse, işte o gerçek bir mümindir. Kim La ilahe illallah deyip inanmadığı halde zahiren amel ederse, o da münafıktır. Kim bu kelimeyi diliyle söyler fakat onu bozacak amellerden birini işler ve Allaha (c.c.) şirk koşarsa o da müşriktir. La ilahe illallah kelimesinden kastedilen; manasını bilip bu mananın gerektirdiği şekilde Allaha (c.c.) ibadet etmektir.
İbadet, muamelat ve bütün meselelerde Allahın (c.c.) hükümlerini kabul edip, beşeri kanunları reddetmek, insan ve cin şeytanlarının revaca çıkardığı bütün hurafeleri ve bidatleri ortadan kaldırmak bu kelimenin ameli gereklerindendir.
Allah (c.c.) şöyle buyuruyor:
Yoksa onların dinden Allahın izin vermediği bir şeyi kendileri için din gösteren ortakları mı vardır? (Şura: 21)
... Eğer siz onlara itaat ederseniz, muhakkak ki müşrikler olursunuz... (Enam: 121)
... Onlar Allahı bırakıp hahamlarını, rahiplerini ve Meryemoğlu Mesihi Rabler edindiler. (Tevbe: 31)
Nebi (s.a.v.) bu ayeti kerimeyi okudu. Bunun üzerine Adiyy b. Hatem Rasulullaha (s.a.v.) dedi ki:
Muhakkak onlar, onlara ibadet etmiyorlar ki.
Rasulullah (s.a.v.):
Onlar Allahın helal kıldığı bir şeyi haram, haram kıldığı bir şeyi helal kıldıkları zaman onlara itaat etmiyorlar mı? dedi.
Adiyy b. Hatim: Evet, deyince,
Rasulullah (s.a.v.):
İşte böylece onlara ibadet ediyorlar. buyurdu. (Tirmizi, Tefsir: 10; Taberi: 14/210 (61632-61634); Suyuti, Durrul-Mensur: 3/230; Beyhaki, Sünenül-Kübra.)
Şeyh Abdurrahman b. Hasan dedi ki:
Allahtan başkalarına itaat etmekle alimlerini rabler edindiler. Aynı olaylar bu ümmetin içinde de vuku bulmaktadır. Bu ise en büyük şirk olup, La ilahe illallah ın manasını ortadan kaldırır. Bu kelimeyi söyleyen bir kimsenin, beşeri kanunlarla muhakeme olmayı da reddetmesi gerekir. Çünkü sadece Allahın kitabıyla hükmolunmak, onun dışında kalan beşeri sistemleri terketmek vaciptir.
Allah (c.c.) şöyle buyuruyor:
... Eğer bir şeyde ihtilafa düşerseniz onu Allaha ve Rasulüne götürün. (Nisa: 59)
Herhangi bir şey hakkında anlaşmazlığa düşerseniz, onun hakkında hüküm vermek hakkı Allahındır. İşte benim Rabbim olan Allah Odur... (Şura: 10)
Allah (c.c.) kendi indirdiği şeriatle hükmetmeyenler hakkında kafir, fasık, zalim diye hüküm vermiştir. Allahın (c.c.) indirdiğinin dışında hüküm veren kişide iman yoktur. La ilahe illallah müslümanların yaşamlarının her yönüne hakim olması gereken bir hayat nizamıdır. Bazılarının zannetikleri gibi, sadece manasını anlamadan gereğiyle amel etmeden, sabah ve akşam virdlerinde bereket için tekrar edilen bir söyleyişten ibaret değildir. La ilahe illallah ın gereklerine bağlılık, Allahû Tealanın isim ve sıfatlarına Allah (c.c.) ve Rasûlünün (s.a.v.) bildirdiği şekilde iman etmeyi gerektirir.
Allah (c.c.) şöyle buyuruyor:
En güzel isimler Allahındır. O halde Ona bunlarla dua edin. Onun isimlerinde ilhad etmeyin. Onlar yapmakta olduklarının cezasını göreceklerdir. (Araf: 180)
Abdurrahman b. Hasan dedi ki:
Arap dilinde ilhad kelimesinin manası, Allah Tealanın isim ve sıfatları hakkında sapmaya meyletmek ve yalana yönelmektir. Bilerek veya bilmeyerek birtakım tevillerle Allahın (c.c.) isim ve sıfatlarının hak olan manasını inkar etmek ve Onu mahlukata benzetmektir. Her kim Allahın (c.c.) isim ve sıfatlarını bozar, tevil eder veya kabul etmez, Celil olan manalarına delalet eden manasını ortadan kaldırırsa, Cehmiyye, Mutezile, Eşariler gibi La ilahe illallahın delaletine muhalefet etmiş olur. Çünkü ilah, isim ve sıfatlarıyla dua edilen ve vesile olunandır.
Allah (c.c.) şöyle buyuruyor:
... En güzel isimler Allahındır. Onunla Ona dua edin... (Araf: 180)
İsim ve sıfatları olmayan nasıl ilah olur? Kendisine ne ile ve nasıl dua eder?" (Fethul-Mecid: 237-238)
İmam ibn-i Kayyım dedi ki;
İnsanlar ahkam ayetlerinin tefsirinde ihtilafa düştüler. Fakat Allahın (c.c.) sıfatlarıyla ilgili ayet ve hadislerin herhangi birinde ihtilafa düşmediler, bilakis sahabe ve tabiin bu ayetlerin manasını anladılar ve gereğiyle amel ettiler. Kuranda bulunan ahkam ayetlerinin manasını ilim ehlinden başkası anlayamaz, fakat sıfat ile ilgili ayetlerin manasını bütün insanlar anlayabilirler. Bundan kastettiğim mananın kefiyetinin değil de aslının anlaşılmasıdır. (İbn Kayyım el-Cevziyye, Medaricus-salikin: 1/29-30.)
Bu konu selim fıtrat ve semavi kitaplarla bilinen bir konudur. Kemal sıfatlarını yitiren ilah, müdebbir ve rab olamaz. Bilakis eksikliği sebebiyle kendisiyle alay edilir. Hamd, ezelde ve ebedde celal ve kemal sıfatlara sahip olana aittir. Çünkü hamde layık olan sadece Odur. (Muhtasar Sevaikul-Mürsele: 1/10.) Allahın (c.c.) kemal sıfatlara sahip olduğuna ve bütün noksan sıfatlardan ve mahlukata benzemekten uzak olduğuna mutlaka inanmak gerekir. (İbn Kayyım el-Cevziyye, Medaricus-salikin: 1/26.)
