Dev kertenkele çöl varanı

Dev kertenkele çöl varanı ilk kez Urfa'da görüntülendi


http://www.hizliresim.com/2008/7/4/953.jpg


Doğa Derneği'nin Hedef Sıfır Yok Oluş kampanyası Urfa'nın Bozkırları projesi kapsamında Türkiye'de ilk defa çöl varanı görüntülendi. Çöl ve yarı çöl alanlarında yayılış gösteren ve boyu yaklaşık bir metre olan çöl varanının nesli tükenmek üzere.
Doğa Derneği'nin Şanlıurfa'da yürüttüğü koruma çalışmaları kapsamında bir kertenkeleye göre çok iri olmasından dolayı 'dev kertenkele' de denilen çöl varanının Türkiye'deki son bireylerinden biri görüntülendi. Doğa Derneği uzmanı Turan Çetin, bu nadir canlı türünü doğal yaşam ortamında ilk kez fotoğraflamayı ve filme almayı başardı. Bu sonuç, Urfa bozkırlarında yaşayan nesli tehlikedeki canlıların korunmasına yönelik umutları artırdı.

Doğa Derneği'nin Urfa'nın Bozkırları projesi kapsamında yapılan arazi çalışmalarında tespit edilen çöl varanının boyu ortalama bir metre olmakla birlikte bu nadir canlının büyüklüğü bir metre 30 santime kadar yükselebiliyor. Çöl varanı, Urfa'daki kurak alanlarda yaşıyor ve tarım alanlarının genişlemesi nedeniyle nesli tehlike altında.

Çöl varanını köylüler koruyor
Doğa Derneği'nin bölgede daha önce yaptığı çalışmalar sonucunda çöl varanının bulunduğu son yerler saptanmış, ancak bu nadir kertenkele türü tam olarak görüntülenememişti. Çöl varanı, kendisi ile aynı alanı paylaşan köylüler tarafından da biliniyordu, ancak görünüşü nedeniyle korkulan ve görüldüğü yerde öldürülen bir canlı türüydü. Doğa Derneği'nin köylerde yaptığı çalışmalar sonucunda bölge halkı bu nadir canlıyı korumaya başladı.

Doğa Derneği Genel Müdürü Güven Eken yaptığı açıklamada 'Çöl varanını korumak için Doğa Derneği'nin Sıfır Yok Oluş projesi kapsamında okullarda çöl varanını tanıtan ve doğadaki önemli anlatan oyunlar oynandı, köylülerle sohbet edildi. Bölgede yaşayan Ahmet Demir, Doğa Derneği gönüllüsü olarak son iki yıldır bu dev kertenkele için arazi çalışmaları yapıyor ve görüldüğü yerleri kayıt altına alıyor. Türün tam olarak görüntülenmesini de yine bölgedeki köylülerin çalışmaları sağladı.'

Güven Eken, sözlerini 'Doğa Derneği'nin Urfa ekibi bozkırların da çok güzel ve zengin olduğunu göstermek için uzun zamandır çalışıyor. Çöl varanı gibi çok nadir canlıların doğal alanlarında görüntülenmesi, doğanın yalnızca mavi ve yeşilden oluşmadığını Türkiye'ye hatırlatmak için son derece önemli gelişmeler. Ceylan, telli turna, yaban koyunu ve buğday gibi kültürümüzde önemli yer oluşturan canlı türlerinin tümü bozkır canlıları. Doğa Derneği, tehlike altındaki bozkır yaşamını tanıtmaya ve korumaya devam edecek' diyerek tamamladı.

ÇÖL VARANI (Varanus griseus): Çöl ve yarı çöl alanlarda yayılış gösteren canlılardır. En belirgin özellikleri; dillerinin uzun, ince ve uçlarının çatallı olmasıdır. Sırt bölgesinin rengi genel olarak sarımsı kahverengi ya da grimsi olur. Sırtta koyu kahverengi ya da siyah, enine şeritler bulunur. Gündüzleri aktiftir. Genel olarak diğer küçük kertenkeleler, kemiriciler, avlayabildikleri kuşlar ve sürüngen yumurtalarıyla beslenirler. Ayrıca, toprağı kazabilir ve ağaçlara tırmanabilirler. Dişiler bir defada 10–12 kadar yumurta bırakabilirler. Boyları 100 cm (en fazla 130 cm) kadar olabilir. Çöl varanı türü Kuzey Afrika'dan Güneybatı Asya'ya, Afganistan, Pakistan ve Kazakistan'a kadar yayılım gösterir. Türkiye'de ise Varanus griseus griseus alttürü yaşamaktadır. Bu alttür Kuzey Afrika ve Ortadoğu'da yaşamaktadır. Güneydoğu Anadolu bölgemizde Şanlıurfa Birecik, Ceylanpınar ve Şırnak Silopi'den bilinen çöl varanı Şanlıurfa bozkırlarında yaşamını devam ettiriyor.