Islam Inancinin Temelleri

Imam Ömer en-Nesefi
Islam’a göre esyanin varligi bir realitedir. Ve ilim bu esya realitesine nüfuz
eder. Alem bütün kisimlariyla sonradan yaratilmistir. Alem, yoktan var edilmistir,
ve zamani gelince yok olacaktir. O halde Alem,ayan ve arazdir. Ayan zatiyla kaim
olan seydir. Ya murekkeb olur ki cisimdir. Yahut cevher gibi gayri mürekkeb olur ki
bölünmez en küçük parçadir. Araz,renkler (kimldama, durma,birlesme ve ayrilmadan
ibaret olan)kevnler tadlar kokular gibi kendi zatiyla kaim olmayan cisim ve
cevherlerde sonradan ortaya çikan sifatlardir. Yaratiklar için ilim kaynaklari
üçtür:
1-Selim hisler(Bes duyu)Isitmek,görmek,koklamak,dokunmak ve tatmaktir.Bu bes duyu
fonksiyonlarinin icab ettirdigi hissi duyarlardir.
2-Akil:Akil ile ilk bakista hasil olan bilgi zaruri bilgidir.
3-Dogru haberdir bu d iki çesittir; a-Mütevatir:Yalan üzerine ittifaklari
düsünülemeyen bir toplumun naklettigi haberdir. Bu haber çesidi de zaruri olarak
bilgiyi icabettirir. b-Mucize ile risaleti sabit olan rasulün haberi.Bu da
istidlali ilmi meydana getirir. Rasulün haberi ile sabitolan bilgi katiyyet ve
gerçeklik hususunda,tevatürle sabit olan bilgi gibidir. Islama göre ilham;bir seyin
sihhatini bilme sebeblerinden degildir. Iman;Allah indinden gelen seyleri kalb ile
tasdik ve dil ile ikrardir. Ameller artar ama;Inanilmasi gerekli seyler bakimindan
iman artmaz ve eksilmez. Dili ile ikrar ve kalbi ile tasdik eden kulun ben muhakkak
müminim demesi dogrudur.Onun ben insallah müminim demesi dogru degildir. Iman ve
islam birdir. Bir kimse said iken saki,saki iken;said olabilir.Bu,fertte saadet ve
sekavet halinin degismesidir.BU ferdin saadet ve sekaveti yarattigi manasina
gelmez.Çünkü bunlarin yaratilmasi Allahin sifatlarindandir.Allah ve sifatlarinda
degisiklik olamaz. Alemi yoktan Yaratan Allahtir.O Allah ki öncesiz diri ve
kadir,alim,isiten,gören, dileyen, murad edendir. Allah araz degildir. cisim
degildir,cevher degildir,suret ve sekildegildir, mahdut degildir bir seyin cüzü ve
parçasi degildir. Birlesik veya sinirli degildir. Cins ve keyfiyet ile
vasiflanamaz,mekandan münezzehtir, üzerinde zaman cereyan etmez. Ona hiç bir sey
benzemez. Ilminden kudretinden hiçbirsey hariç degildir. Allahin ezeli ve zati
zatiyla kaim sifatlari vardir.Bu sifatlar zatinin aynida degildir, gayri da
degildir. Allahin ezeli sifatlari ilim kudret, hayat, kuvvet, isitmek, görmek,
irade, mesiyyet, fiil, halketmek, riziklandirmak ve kelamdir. Allah kelam sifatiyla
konusur. Kelam harf ve sesler cinsinden olmayip, Allah’in ezeli bir sifatidir.
Allah bu kelam sifatiyla kelamedici,emredici, nehyedici ve habervericidir.
Allah’in kelami olan Kuran mahluk degildir. Allahin kelami olan Kur’an
mushaflarda yazili ve kalblerimizde manalariyla mahfuzdur.Dillerimizle
okunur.Kulaklarimizla duyulur. Fakat bunlara hulul etmez. Tekvin,Allah’in
ezeli bir sifatidir. Tekvin;Alemi ve onun parçalarindan her birini,tayin ettigi
vakitte,icad etmesidir.Tekvin sifati, bize göre yaratilan seylerden ayridir. Irade
Allah-u Teala’nin ezeli bir sifatidir. Allahi görmek aklen caiz,naklen
vacibtir.Allah görülür.Fakat bu görme bir mekanda bir yönde bir isik yardimi ile
degildir.Görenle Allah arasinda da bir mesafe bahis mevzu degildir. Kullarinin bu
fiillerinin hepsi,Allahin iradesi,dilemesi,hükmü ve kazasi iledir.Ancak,kullar için
ihtiyari fiiller vardir.Bu fiiller dolayisiyla sevap kazanir yada cezalandirilirlar.
Kullarin yaptigi iyive güzel ameller Allahin ririzasi vardir.Fena fiillere ise
Allahin rizasi yoktur. Istitaat (kulun gücü),ferdin fiili ile baslar ve fiilin
bitmesi ile sona erer.Kula verilen bu güç,fiili yapn kudretin ta kendisidir.
Istitaat sebeblerin,alet ve azalarin salim olmasiyla mümkündür. Allah,kulun güç
yetiremeyecegiseyleri teklif etmez. Insanin darbelenmesinin hemen akabinde,dövülende
meydana gelen elem ve aci,vurus akabinde camin hemen kirilmasi ve buna benzer
seylerin hepsi,Allahin yaratiklaridir.Bu neticeleri meydana getirmekte kulun kudreti
yoktur. Allah,diledigi kimseyi sapiklikta;diledigini de hidayette kilar. Allah
kullari için sadece hayirli olani yaratmaliydi denilemez. Allah kendisine sirk
kosani affetmez. Sirkten gayri diledigi kimsenin büyük ya da küçük günahlarini
bagislar. Haram kilinmis seyler de riziktir. Helal olsun haram olsun herkes kendi
rizkini yer.Bir insanin kendi rizkini yememesi ya da bir baskasinin,onun rizkini
yemesi düsünülemez. Melekler,Allah’in kulllari olup O’nun emriyle
hareket ederler. Erkeklik ya da disilikleri yoktur. Allah’in peygamberlerine
inzal etmis oldugu kitaplari vardir.Bu kitablarda emir,nehiy,mükafat ve azabini
beyan etmistir. Rasullerin gönderilisinde hikmetler vardir.Allah,beser içinden
bazilarini,beseriyyete müjdeleyici ve korkutucu rasuller olarak göndermistir. Bu
rasuller insanlara din ve dünya islerinden muhtac olduklari her seyi
açiklamislardir.Allah Peygamberleri tabiat kanunlarini yirtan mucizelerle,teyid
etmistir. Peygamberlerin ilki Hz.Adem ve sonuncusu Hz.Muhammeddir. Peygamberlerin
sayilarinin ne oldugu hususunda münakasa etmemelidir zira Allah buyurmustur ki:
“Andolsun ki senden evvel de peygamber gönderdik. Onlar içinde sana
kissalarini bildirdiklerimiz de var.”(Mümin / 78) Eger adet zikredilirse
zikredilen adetten fazla peygamber gelmisse onlar inkar edilmis.zikredilen adetten
az peygamber gelmisse peygamber olmayanlara peygamberlik izafe edilmis olur.
Peygamberlerin hepsi,Allah’tan aldiklarini teblig etmisler ve haber
vermislerdir. Peygamberler sadiktirlar ve nasihat edicidirler. En efdali
Hz.Muhammeddir.Peygamberlerin ve hayirli kimselerin büyük günah islemis olanlara da
sefaat edecekleri (Ayet ve hadislerle)sabittir. Kul kendisinden emir ve yasaklarin
kalkacagi bir duruma ulasamaz. Beserin rasulleri meleklerin rasullerinden daha
efdaldir. Meleklerin rasulleri de peygamberler hariç tüm beseriyetten daha
efdaldir.Müminlerin umumu ise Meleklerin umumundan efdaldir. Insanlarin en
efdali,Peygamberimizden sonra,Hulefa-i Rasidiyndir. Sahabeler ancak hayirla yad
edilir. Peygamberin cennetle müjdeledigi asere-i mübesserenin cennete gideceklerine
sahadet edilir. Hz.Muhammedin kiyamet alametlerinden olarak;Deccalin,Dabbet’ul
Arzin,Yecuc ve mecucun çikmas;Hz.Isanin gökten inmesi ve günesin batidan dogmasi
hakkinda verdigi haberler haktir. Öldürülen de eceliyle ölmüstür.Ölüm de hayat gibi
bir varliktir. Kafirlere ve müminlerden bazi günahkarlara kabir azabi;itaatkarlari
kabirde nimetlendirmek;Münker ve Nekirin suali,kitab ve sünnetle sabittir. Öldükten
sonra dirilmek haktir. Amellerin ölçülmesi haktir. Ahirette kula verilecek olan
kitab haktir. Ahrette Allah’in kuluna sual sormasi haktir. Kevser havuzu
haktir. Sirat köprüsü haktir. Cennet ve cehennem haktir.Yaratilmislardir el an
mevcutturlar. Cennet ve cehennem sonsuzdur.Yok olmazlar ve içindekiler de yok
olmayacaktir. Dirilerin ölüler için dua etmelerinde ve onlar için sadaka
vermelerinde ölüler fayda vardir. Allah dualara icab eder ve hacetleri bitirir.
Ümmetinden biri için zahir olan keramet,Rasuller için mucizedir.Bu kerametle bu
müminin veli oldugu anlasilir. Veli,ancak rasulün risaletini tasdik eden tam inanan
ve dinin emirlerini harfiyyen tatbik eden kimselerdir. Veliler nebiler mertebesine
ulasamazlar. Müslümanlarin imam seçmeleri sarttir. Imametin sartlari sunlardir.
1-Imamin zahir olmasi gerekir.
2-Muntazar yani gelmesi beklenen bir imam kabul edilemez.
3-Imam Kureysten olmalidir,ancak Hasim ve Ali ogullarina has degildir.
4-Imamin zamanin en faziletlisi olmasi gerekli degildir.
5-Imam,tam ve kamil bir idareci olmalidir.
6-Imam siyaseti bilmelidir.
7-Ahakami tenfize,hudutlari muhafazaya ve mazlumun hakkini müdafaaya kadir
olmalidir. Imamin vazifeleri sunlardir:
1-Ahkami tenfiz.
2-Haddleri ikame
3-Askeri techiz.
4-Sadakalari toplamak.
5-Hirsiz ve yol kesenleri kahretmek.
6-Cuma ve Bayram namazlarini kildirmak.
7-Insanlar arasinda vuku bulan ihtilaflari halletmek.
8-Haklarin isbatina vesile olan sahadetleri kabul etmek.
9-Velisi olmayan küçükleri evlendirmek.
10-Ganimetleri taksim etmek. Ve bunlara benzer diger vazifeler... Imam günahkar
olusu ve zulmü sebebiyle azledilemez.
Insani küfre götüren haller sunlardir:
1-Naslar zahirleri üzere hamlolunurlar.Bunlarin zahirlerinden vaz geçip batin
ehlinin iddia ettigi gibi manalara sapmak
2-Nasslari reddetmek.
3-Ister büyük olsun ister küçük olsun günahi helal saymak.
4-Seriat ile alay etmek.
5-Allahin rahmetinden ümit kesmek.
6-Allahin gazabindan emin olmak.
7-Gaybtan haber verdigi haberi ile o kahini tasdik etmek. Allahin elçisi
Hz.Muhammedin uyanikken sahsi ile semaya ve sonra yüce makamlardan Allahin diledigi
yere miraci haktir. Müctehid bazan hata bazan isabet eder.