stoklar - 3 muhasebe ve kayıt örnekleri
Sevgili arkadaşlar size bu dersimizde Sürekli, devamlı yada Aralıksız envanter yönteminden bahsedeceğim,ancak bir konuyu hatırlatmadan da geçemeyeceğim, bana gelen mail'lerden bazı arkadaşlar sadece benim anlattığım derslerle yetindiklerini ifade etmektedirler,bu yanlış bir düşüncedir,çünkü ben burada sadece staja başlama öğrencilerine hitap etmiyorum benim anlatımım staja başlama, SMM yeterlilik ve ABC sınavına hazırlanan öğrencilere yönelik olmasıdır ve sınav tarihine kadar konuları bitirmeye çalışacağım ancak sizlerinde yapması gereken diğer kaynaklarla çalışmanızı sürdürmeniz ve yardımcı kaynak olarak ta benim derslerimi takip etmenizi tavsiye ediyorum.
Sevgili arkadaşlar Devamlı envanter yönteminde Ticari mallar hesabının borç bakiyesi sayım sonucuna eşittir yani dönem sonu stoka denktir.Tek ayrıntı fire ve çalınma gibi durumlardır.Ayrıca hatırlarsanız aralıklı envanter yönteminde dönem sonunda 1 defa yapılan stmm kaydı ,Devamlı envanter yönteminde her satıştan sonra yapılacaktır.
örnek. işletme 150 ytl ye Ticari mal almış ve bu malı kdv hariç 200 ytl ye satmıştır.
------------------------------/-----------------------
153-Ticari mallar 150
191-İnd. kdv 15
320-Satıcılar 165
------------------------------------------------------
Mal alış kaydı
---------------------------/---------------------------
120-Alıcılar 220
600-Y.i.sat. 200
391-Hes.kdv 20
------------------------------------------------------
Mal satış kaydı
--------------------------/----------------------------
621-stmm 150
153-Tic.mall 150
-------------------------------------------------------
stmm kaydı
Görüldüğü gibi bu yöntemde 3 lü bir işlem sökonusudur. 1-mal alışı 2-mal satışı 3-stmm kaydı yani her satışta o satışa ait mal alışının maliyetine bakılarak stmm kaydı yapılmaktadır.
DEVAMLI ENVANTERDE SATIŞTAN İADE VE İSKONTOLAR;
---------------------------------/-------------------------------
610-satıştan iadeler 1000
191-ind.kdv. 100
120-Alıcılar 1100
-----------------------------------------------------------------
ve
------------------------------/----------------------------------
153-Ticari mall. 1000
621-stmm 1000
-------------------------------------------------------------------
F İ R E; Faaliyet sonucunda kabul edilebilir sınırda olmak kaydıyla ortaya çıkan fireler 621-satılan ticari malın maliyetinin borcuna gönderilir.kabul edilemeyen fireler ise 689-diğer olağandışı gider ve zararlar hesabının borcuna yazılacaktır.
örnek-1: Dönem sonunda yapılan sayım ve değerleme sonucunda mevcut malın maliyeti(kayıtlı) 4500 ytl dir. Ancak 500 ytl lik noksan malın , 300ytl si kanuni fire ve 200ytl si de kanuni olmayan fire oluşmuştur.
------------------------------------/--------------------------
621-stmm 300
689-D.ol.dışı g/z 200
153-Ticari mallar 500
--------------------------------------------------------------
örnek-2: Diyelim bir petrol istasyonumuz var, LPG satışı yapıyoruz ve %1 lik gaz kaçağı kanuni olsun, sayım sonucunda %3 LPG mal eksiği çıkmış olsun ve toplam mal eksiğinin rakamsal değeri 900 ytl olsun,bu durumda yapılacak kayıt şöyle olacaktır.
-----------------------------------/-----------------------------
621-stmm 300
689-d.ol.dışı.g/z 600
153-Tic.mall. 900
----------------------------------------------------------------
tabi ki buradaki 689 hesap KKEG olarak dikkate alınacaktır.
Önemli not; Bir işletme eğer aralıklı envanter yöntemini kullanıyorsa ve dönem sonunda yapmış olduğu fiili sayım sonucunda ortaya çıkan dönem sonu stokta fireler otomotik olarak hesaplanmış olmaktadır,yani fireler zaten sayılmamış oluyor ancak devamlı envanter yönteminde ticari mallar hesabının borç bakiyesi sayım ve değerleme sonucunu gösterecektir dolayısıyla burada bir noksanlık varsa ticari mallardan çıkarılması gerekecektir.sözün özü aralıklı envanter yönteminde fire kaydı yapılmazken ,devamlı envanter yönteminde fire kaydı yukarıdaki örnekler gibi yapılmalıdır.
KAYBOLAN YOK OLAN MALLAR;Değeri hiç kalmamış yada kaybolmuş veya çalınmış mallar ticari mallardan düşülerek gider yazılmalıdır.
Örnek-1;Toz şeker satan bir markette sel felaketi nedeniyle 1000 ytl lik şeker tamamen erimiştir mali yargı tarafından yapılan ekspertiz sonucu onaylamıştır.
------------------------------/---------------------------------
689-d.ol.dışı.g/z 1000
153-Tiç.mall 1000
----------------------------------------------------------------
örnek -2 İşletmede satılmak için vitrininde bulunan 2 adet radyo çalınmıştır ve hırsızlık raporu bulunmaktadır,radyoların alış maliyeti 100 ytl dir.
--------------------------------/-------------------------------
689-d.ol.dışı g/z 200
153-Tiç.mall. 200
----------------------------------------------------------------
dikkat edilirse bu örneklerde malları yok olması veya kaybolması bir belgeye dayanmaktadır, bir belgeye dayanıyor olsa bile KKEG olarak kayda geçecektir.
KONSİNYE MALLAR: Konsinye kelimesinin karşılığı tam olarak olmasada anlaşılması açısından kelimeye baktığımızda EMANET MAL olarak ifade ebiliriz. Malı gönderen işletmeye konsinyatör, malı alan işletmeye ise konsinyi(komisyoncu) denir.burada malın mülkiyeti konsinyatöre aittir.Dolayısıyla konsinye mal konsinyatörün stoklarında gösterilmesi gerekir.konsinye olarak mal gönderilmesi bir satış olmadığından konsinyi tarafından satılmadığı sürece kar elde edilmiş sayılmayacaktır.burada size konsinye malın konsinyatöre ve konsinyi ye sağladığı faydalardan bahsetmeyeceğim çünkü bizim için asıl olan bu işlemlerin kayıtlarıdır.buradaki mantık gönderilen konsinyenin satış olmadığı ancak konsinyi tarafından konsinyatör adına satılması durumumda satışın gerçekleşmiş olacağıdır.
KONSİNYETÖR KAYITLARI
Örnek: İstanbul'daki konsinyatör işletme, Adana'daki konsinyi işletmeye 3000 ytl lik konsinye mal göndermiş olsun.
-------------------------------------/---------------------------
153-Ticari mall. 3000
konsinye mall.
153-Ticari mall. 3000
------------------------------------------------------------------
örnek: Adanadaki konsinyi(komisyoncu) işletme, konsinyatör işletmeden %20 komisyon almayı kabul ederek konsinye malın hepsini 5000 ytl + kdv ye satmıştır. malın konsinyatöre maliyeti 3000 ytl dir.
-------------------------------/----------------------------------
120-Alıcılar 4400
760-PSDG 1000
191-ind.kdv 100
600 Y.i.sat 5000
391-hes.kdv 500
------------------------------------------------------------------
ve
---------------------------------------/------------------------------
621-stmm 3000
153-Tic.mall. 3000
-------------------------------------------------------------------
ve
------------------------------------/-------------------------------
100-kasa 4400
120-Alıcılar 4400
--------------------------------------------------------------------
KONSİNYİ(KOMİSYONCU )KAYITLARI
---------------------------------/-----------------------------------
100-kasa 5500
600-Y.i.sat. 5000
391-Hes.kdv 500
--------------------------------------------------------------------
ve
--------------------------------/-----------------------------------
153-Tic.mall. 5000
191-ind.kdv 500
320-Satıcılar 5500
---------------------------------------------------------------------
ve
----------------------------------/--------------------------------
621-stmm 5000
153-Tic.mall. 5000
------------------------------------------------------------ --------
ve
-------------------------------------/------------------------------
320-Satıcılar 5500
643-Koms.gel. 1000
391-Hes.kdv 100
100-kasa 4400
--------------------------------------------------------------------
not:eğer konsinyatör faturayı son alıcıya kesmiş olsaydı ve tahsilatınıda son alıcıdan almış olsaydı, konsinyinin yapacağı kayıt sadece;
-----------------------/--------------------------------------------
100-kasa 1100
643-koms.gel 1000
391-Hes.kdv 100
-------------------------------------------------------------------
olmalıdır.
YOLDAKİ MALLAR
İşletme tarafında teslim alınmamış ancak mülkiyeti hukuken işletmeye geçen mallar ,işletmenin deposuna alınıncaya kadar sürede 157-Diğer stoklar kaleminde izlenmelidir.
örnek:Satıcı işletme taşıma senedini ve faturayı alıcı işletmeye gönderiyor ve alıcı işletme ise parayı EFT yapıyor.
--------------------------/------------------------------------------
157-Diğer stoklar 3000
yodaki mall.
102-Bankalar 3000
-----------------------------------------------------------------------
ve
-----------------------------/------------------------------------------
153-Ticari mall. 3000
157-Diğer stoklar 3000
------------------------------------------------------------------------
malın depoya alınması
AKREDİTİF KAYITLARI
1-İşletme Almanyadan mal ithal etmeye karar vermiş ve bunun için 50000 Avro karşılğı akreditif açtırıyor,avro nun kuru 2 ytl dir.
-------------------------------/-------------------------------------------
159-Verilen avanslar 100 000
300-Banka Kredileri 100 000
----------------------------------------------------------------------------
Akreditif açtırılması
2-Akreditifin %20 si Akredidifi açan bankaya işletme tarafından ödeniyor.
-------------------------------/-----------------------------------------------
300-Banka kredileri 20 000
100- jkasa 20 000
-------------------------------------------------------------------------------
3-Akreditif giderleri olarak banka işletmenin hesabına 2500 ytl borç kaydı yapıyor
--------------------------------------/---------------------------------------
159-Verilen avanslar 2500
300-Banka kredileri 2500
------------------------------------------------------------------------------
4-İthal edilecek malların gümrüğe geldiği öğreniliyor ve malın bedelinin kalanı ödeniyor.
----------------------------------------/------------------------------------
300-Banka kredileri 82500
100-kasa 82500
-----------------------------------------------------------------------------
5-Gümrük vergisi olan 24000 ytl ödeniyor
-----------------------------------/-------------------------------------------
159-Verilen avanslar 24 000
100-kasa 24000
--------------------------------------------------------------------------------
6-Mallar gümrükten çekildiğinde ve depoya alındığında %10 kdv ödeniyor
---------------------------------------/----------------------------------------
153-Ticari mallar 126 500
191-ind.kdv 12 650
159-Verilen avanslar 126 500
100-Kasa 12 650
