Banka Mevduatlarının Yevmiyesi

BANKALAR




*Bu hesap, işletmece yurtiçi ve yurtdışı banka ve benzeri finans kurumlarına yatırılan ve çekilen paraların izlenmesini kapsar. Bankalara para olarak veya hesaben yatırılan değerler borç, çekilen tutarlar ile üçüncü kişilerce tahsil edildiği anlaşılan çek ve ödeme emirleri alacak kaydedilir.


*Banka hesabında YTL ve döviz cinsinden paralar tutulduğu için YTL cinsinden kıymetler mukayyet değerle, döviz cinsinden değerler ise, Maliye Bakanlığı’nca yayımlanan ilgili efektif alış kuru ile değerlenirler.


*Bankalar hesabının envanteri yapılırken öncelikle bankalar hesabı ile ilgili yanlış ve eksik kayıtların düzeltilmesi yapılarak muhasebe kayıtlarının banka ekstreleri ile uyumu sağlanır.


*Bankalarda bulunan yabancı para mevcutlarının dönem sonunda mutlaka değerleme işlemi yapılarak oluşan kur farklarının ilgili hesaplara alınması gerekir.


Örnek 1 : 31.12.2006 son geçici vergi döneminde X Bankası dövizli hesabı 1000 $ dır. Muhasebe kayıtları YTL cinsinden olduğundan 1000 $ ‘ın muhasebede YTL karşılığı 1.450 YTL olsun . ve 31.12.2006 tarihinde Maliye Bakanlığı’nca yayımlanan ilgili efektif alış kuru 1 $ = 1,500 olsun . Buna göre yapılacak işlem 1000*1,500 = 1.500 yani X Bankası dövizli hesabı bakiyesi 31.12.2006 tarihi itibariyle 1.500 YTL olması gerekir.


Buna göre yapılacak muhasebe kaydı


____________31.12.2006_______________________


102 X Bankası 50


646 Kambiyo Karları 50

______________________________________________


Örnek 2 : 31.12.2006 son geçici vergi döneminde X Bankası dövizli hesabı 1000 $ dır. Muhasebe kayıtları YTL cinsinden olduğundan 1000 $ ‘ın muhasebede YTL karşılığı 1.450 YTL olsun . ve 31.12.2006 tarihinde Maliye Bakanlığı’nca yayımlanan ilgili efektif alış kuru 1 $ = 1,300 olsun . Buna göre yapılacak işlem 1000*1,300 = 1.300 yani X Bankası dövizli hesabı bakiyesi 31.12.2006 tarihi itibariyle 1.300 YTL olması gerekir.


Buna göre yapılacak muhasebe kaydı


____________31.12.2006_______________________


656 Kambiyo Zararları 150


…………………..102 X Bankası 150

______________________________________________




VADELİ MEVDUAT HESAPLARININ DEĞERLEMESİ


5228 Sayılı Kanun ile VUK’nun 281 inci maddesinin birinci fıkrasında yer alan “Alacaklar mukayyet değerleriyle değerlenir.” ibaresi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.


“Alacaklar mukayyet değerleriyle değerlenir. Mevduat veya kredi sözleşmelerine müstenit alacaklar değerleme gününe kadar hesaplanacak faizleriyle birlikte dikkate alınır.”


Bundan böyle ticari işletmelerinin aktifine kayıtlı mevduat hesapları bulunan mükellefler, bu hesapları dolayısıyla vadesinde elde edecekleri faiz gelirinden değerleme gününe kadar oluşan kıst döneme ait kısmı ilgili oldukları dönemde gelir yazmak suretiyle kurum kazançlarına dahil edeceklerdir. Ticari işletmeler aktifine kayıtlı repo hesapları için de aynı şekilde işlem yapacaklardýr.

Örneğin; ( X ) Limited Şirketi 01.07.2006 tarihinde açtırmış olduğu 4 aylık 5.000.000 YTL vadeli mevduat hesabı dolayısıyla vade tarihi olan 31.01.2007 tarihinde Brüt 120.000 YTL faiz geliri elde edecektir. Bu durumda toplam faiz gelirinin 01.07.2006 – 31.12.2006 tarihleri arasına isabet eden 90.000 YTL ve kalan bir aylık kıst yani 2007 dönemine isabet eden kısmı olan 30.000 YTL ise 2007 yılı kurum kazancının hesabında gelir olarak dikkate alınacaktır. Buna göre ;


2006 Yılında yapılacak Gelir Tahakkuku


____________31.12.2006__________________________

181 Gelir Tahakkukları 90.000


………………642 Faiz Gelirleri 90.000

______________________________________________


2007 yılında faizin banka hesabına geçtiği zaman yapılacak muhasebe kaydı


____________31.01.2007_________________________

102 Bankalar 120.000


………………181 Gelir Tahakkukları 90.000

………………642 Faiz Gelirleri 30.000

______________________________________________




VADELI MEVDUATLARIN İŞLEMİŞ FAİZLERİNE İSABET EDEN STOPAJLARIN MAHSUBU


Vadesi değerleme gününden sonra olan repo ve ters repo işlemleri ile vadeli mevduat hesaplarına ilişkin olarak, değerleme gününe kadar tahakkuk eden ve ticari kazancın tespitinde gelir olarak dikkate alınan faiz tutarları üzerinden, ilgili dönem beyannamesinin verilmesi gereken sürenin sonuna kadar tevkif edilmiş olan verginin, beyannameye ithal edilen gelire isabet eden kısmı hesaplanan vergiden mahsup edilecektir.




VADELİ MEVDUATLARIN İŞLEMİŞ FAİZLERİNE AİT STOPAJLARIN MAHSUBU


Örneğin; ( X ) Limited Şirketi 01.07.2006 tarihinde açtırmış olduğu 4 aylık 5.000.000 YTL vadeli mevduat hesabı dolayısıyla vade tarihi olan 31.01.2007 tarihinde Brüt 120.000 YTL faiz geliri elde edecektir. Bu durumda toplam faiz gelirinin 01.07.2006 – 31.12.2006 tarihleri arasına isabet eden 90.000 YTL ve kalan bir aylık kıst yani 2007 dönemine isabet eden kısmı olan 30.000 YTL ise 2007 yılı kurum kazancının hesabında gelir olarak dikkate alınacaktır. Buna göre ;




Brüt Faiz Geliri : 120.000

Gelir Vergisi : 21.600 (120.000*0,18)

Net Faiz Geliri : 98.400


2006 Döneme İsabet Eden


Brüt Faiz Geliri : 90.000 (120.000/4*3)

Gelir Vergisi : 16.200 (90.000*0,18)

Net Faiz Geliri : 73.800




2006 Yılında yapılacak Gelir Tahakkuku


____________31.12.2006__________________________

181 Gelir Tahakkukları 73.800

193 P.Ö.V.F 16.200


………………642 Faiz Gelirleri 90.000

______________________________________________


2007 yılında faizin banka hesabına geçtiği zaman yapılacak muhasebe kaydı


____________31.01.2007_________________________

102 Bankalar 98.400

193 P.Ö.V.F 5.400


………………181 Gelir Tahakkukları 73.800

………………642 Faiz Gelirleri 30.000

______________________________________________


Mevduatın Vadesi 2006 yılı Kurumlar Vergisi veriliş tarihinden önce olduğundan 2006 yılına isabet eden Peşin ödenen vergi olan 16.200 YTL 2006 yılında kurumlarda hesaplanan vergiden mahsup edilecektir. Geri kalan 5.400 YTL stopaj ise 2007 de dikkate alınacaktır.Yani 2007 yılı kurumlarda mahsup edilebilecektir. Ancak Mevduatın Vadesi 2006 yılı Kurumlar Vergisi veriliş tarihinden sonra olsaydı stopajın tamamı faiz ödemesinin yapıldığı yıla ilişkin gelir veya kurumlar vergisi beyannamesinde hesaplanan vergilerden yapılacaktır.


Buna göre; vadesi değerleme gününden ( 31 Aralık 2006 ) sonra, ancak beyanname verme tarihinden önce dolan mevduat hesaplarında kıst olarak hesaplanıp gelir yazılan işlemiş faizlere isabet eden gelir vergisi stopajı mahsuba konu edilebilecektir. Vadesi beyanname verme süresinden sonra ( Gelir Vergisinde izleyen yıl 15 Mart, Kurumlar Vergisinde izleyen yıl 15 Nisan ) dolan mevduat hesaplarında ise stopajın tamamı faiz ödemesinin yapıldığı yıla ilişkin gelir veya kurumlar vergisi beyannamesinde hesaplanan vergilerden yapılacaktır.


BANKA KREDİLERİNİN YIL SONU DEĞERLEMESİNDE DÖNEM SONUNA KADAR İŞLEMİŞ OLAN FAİZLER GİDER OLARAK DİKKATE ALINABİLECEKTİR.


“Borçlar mukayyet değerleriyle değerlenir. Mevduat veya kredi sözleþmelerine müstenit borçlar değerleme gününe kadar hesaplanacak faizleriyle birlikte dikkate alýnýr.”


Bundan böyle finansman ihtiyaçlarını banka kredisi kullanmak suretiyle karşılayan mükellefler, banka kredisi borçları nedeniyle değerleme gününe kadar oluşan kıst döneme ait tahakkuk etmiş ancak ödememiş bulundukları faizleri de gider olarak kurum kazancından indirebileceklerdir.