Net Parasal Pozisyon Kar veya Zararının Hesaplanması

Net Parasal Pozisyon Kar veya Zararının Hesaplanması



Enflasyon muhasebesinin temel amaçlarından biri, dönem içinde parasal varlıkları veya yükümlülükleri elde bulundurmaktan dolayı oluşan net parasal pozisyon kar ve zararının muhasebeleştğerilmesidir. Net parasal pozisyon kar veya zararı, işletmelerin parasal yükümlülükler ve varlıklar bulundurmalarından doğar ve gelir tablosunda “net parasal pozisyon karı/(zararı)” adı altında ayrı bir kalem olarak gösterilir.



Net parasal pozisyon aşağıda görülen basit denklem ile de açıklanabilir:




VARLIKLAR

· Parasal

· Parasal olmayan
ÖZSERMAYE
YÜKÜMLÜLÜKLER

· Parasal

· Parasal olmayan














= +






Parasal

varlıklar
Parasal olmayan yükümlülükler
Parasal

yükümlülükler

Parasal

yükümlülükler

Parasal

yükümlülükler

ÖZSERMAYE
Parasal olmayan yükümlülükler

Parasal olmayan yükümlülükler

Parasal olmayan yükümlülükler

Parasal olmayan varlıklar
Parasal olmayan varlıklar

Parasal olmayan varlıklar

Parasal olmayan varlıklar

Parasal

yükümlülükler



Parasal

yükümlülükler



Parasal olmayan yükümlülükler



Parasal olmayan varlıklar



ÖZSERMAYE










- = - +















Parasal pozisyon Parasal olmayan pozisyon





Yüksek enflasyon dönemlerinde işletmeler, parasal varlıklar ve yükümlülükler nedeniyle oluşan kazanç ve kayıpları birbirinden mahsup etmek suretiyle, net parasal pozisyon kar veya zararını hesaplarlar. Bu hesaplama, parasal olmayan bilanço kalemlerinin, özsermayenin ve gelir tablosunun düzeltme işlemine tabi tutulması sonucunda aktif ve pasif arasında ortaya çıkan fark olarak da yapılabilir.



Enflasyona göre düzeltilmiş mali tabloların düzenlenmesinde çok önemli olan bir husus da net parasal pozisyon kar ve zararının hesaplanması ve düha sonra enflasyona göre düzeltmelerin sonucunda oluşan tutarın doğruluğunun ispatlanabilmesidir.



Net parasal pozisyon kar veya zararı, genel fiyat endeksindeki değişikliklerin, ağırlıklı ortalama yöntemine göre bulunan net ortalama parasal pozisyona uygulanması suretiyle yaklaşık olarak tahmin edilebilir. Dönem başı net ortalama parasal pozisyonu ve dönem sonu net ortalama parasal pozisyonu bu yöntemde kullanılabilir. Ancak, dönem içinde parasal pozisyonda önemli dalgalanmalar meydana gelmiş ise yukarıda anlatılan yöntemle tahmin edilen net paraasl pozisyon karı veya zararı ile gelir tablosunda oluşan net parasal pozisyon karı veya zararının arasında büyük sapmalar oluşabilir. Bu nedenle, dönem içinde parasal pozisyonda önemli dalgalanmalar meydana geliyorsa, enflasyona göre düzeltilmiş mali tablolarda oluşan net parasal posizyon kar veya zararının ispatlanmasında daha detaylı yöntemler kullanılmaklıdır. Bu yöntemler üçer ayılk veya ayık parasal pozisyonun kullanılmasını gerektirebilir.