Osmanlı Minyatüründe Burçlar

Gök cisimleri mitologyasında en önemli yeri burçlar ve gezegenler alır. Burçlar Kuran'da da dört surede geçer. Günümüzde olduğu gibi eskiden de insanlar bir bakıma kaderlerini burçlara bağlamışlardır. Burçların sayısının bugünkü haliyle 12 ye dayanması Romalılar zamanında gerçekleşmişti, çeşitli kültürlerde bu sayı çok daha fazladır. Romalılara göre 12 burcun her biri insanın belirli bir yönünü etkilemekteydi. Bunlar şunlardır:

Koç burcu insan bedenini ve kişiliğini; boğa burcu zenginliği; ikizler burcu bilgi ve anlatım gücünü; yengeç burcu sadakati, dehayı ve merak etkisini; aslan burcu soy, zevk ve hayalciliği; başak burcu sağlığı ve görev bilincini; terazi burcu evlilik ve ortaklık duygusunu; akrep burcu yeniden doğmayı ve ölümü; yay burcu ideolojiyi ve öteki ülkelere ilgiyi; oğlak burcu meslek, mekan ve rütbeyi; kova burcu umut ve dostluğu; balık burcu ise sınırlama ve kuşatma güdüsünü etkiliyordu.

Osmanlı minyatüründe de kendisine yer bulan burçların özellikleri şöyleydi:

Hamel(Koç): Baharın başlangıcı güneşin Hamel burcuna girdiği zamandır. Ayın Hamel burcuna girmesi olumlu yorumlanır. Bu durumda işe başlamak, önemli kişileri görmek, ava, sefere gitmek iyidir.

Sevr(Boğa): Ay Sevr burcuna gelince evlenmek, mal ve davar almak, ekin ekmek, konuk çağırmak, yeni şeyler giyinmek gerekir.

Cevza(İkizler): Bu burç yükseklik ve yücelikle anılır. Birbirine sarılmış iki çocuk gibi görünür. Bunlar Yunan mitologyasındaki Leda'nın ikizleri Kastor ve Polydeuskes'tir. Ay Cezva burcuna girince haber göndermek, mektup yazmak, hesap kitapla uğraşmak, kitap ve şiir okumak, vezir görmek hayırlara vesiledir.

Seretan(Yengeç): Ay Seretan burcuna gelince mektup ve elçi göndermek, avlanmak, özellikle su kuşları avlamak, yeni giysiler biçip giyinmek, yıkanmak, şerbet içmek olumlu yorumlanır.

Esed(Aslan): Bu burçla Hz. Ali arasında ilişki kurulurmuştur. Bu burçta işe başlamak, padişah görmek, ulu kişilere dertlerini söylemek, düşman üzerine gitmek, savaş araçları hazırlamak, tılsım yazmak, yemin etmek iyidir.

Sünbüle(Başak): Bu burca bakire anlamında "Azra" da denir. Ay Sünbüle burcuna gelince bilimle uğraşmak, sema etmek, büyük kişileri görmek, mektup yazmak, savaşmak, resim yapmak gerekir.

Mizan(Terazi): Ay Mizan burcuna gelince sefere gitmek, çocuğunu okula vermek, düğün yapmak, elçi göndermek iyidir. Ama savaşmak ve satın almak iyi değildir.

Akreb: Ay akreb burcuna burcuna girdiğinde çocuğu okula vermek, bilimle uğraşmak, güzel yazı yazmak, geometri ve yıldız bilimi öğrenmek, cinsel ilişkide bulunmak iyidir. Fakat sefere çıkmak ve hamama gitmek iyi değildir.

Kavs(Yay): Edebiyatta çok geçer. Bu burçta hamama gitmek, kimya ile ilgilenmek, doğan avlamak, cinsel ilişkide bulunmak, bina yapmak, ilaç içmek, düşmana mektup yazmak iyi şeylerdir.

Cedi(Oğlak): Ay bu burca girince sefere gitmek, ava çıkmak, bina yapmak, mektup yazmak, ata binmek, elçi göndermek hayırlıdır.

Delv(Kova): Ay Delv burcuna girince bahçeyle, tarımla uğraşmak olumlu yorumlanmıştır. Minyatürlerde elindeki kaptan su döken biri yada kuyudan su çeken biri olarak gösterilmiştir.

Hut(Balık): Bu burçta hamama gitmek, şeyhleri, din adamlarını görmek, ilaç içmek, yüksek makamlardan istekte bulunmak, Allah'a ibadet etmek, dostları çağırmak, tarımla uğraşmak iyidir.