Amniyosentez Kime, Ne Zaman Uygulanır?

Bebeğin sağlık durumu hakkında önemli bilgiler verecek girişimsel tanı testi amniyosentez, birçok hamilenin korkulu rüyası. Amniyosentez ne zaman, kimlere uygulanır ve riskleri nelerdir?

Amniyosentez işlemi, gebelik süresince bebeği çevreleyen ve koruyan amniyotik sıvının test edilmek üzere veya tedavi amacıyla rahimden alınmasıdır. İleri yaş anne adaylarının hamilelik döneminde, bebeğin sağlık durumu hakkında bilgi edinmek üzere yapılan tanı testi birçok anne adayı için de heyecanlı bir bekleyiş sürecidir.
Bahçeci Sağlık Grubu Fulya Tüp Bebek Merkezi Kadın Hastalıkları Uzmanı Op. Dr. Burçak Erzik, amniyosentez ne zaman, kimlere uygulanır ve riskleri nelerdir?" sorularını şöyle cevaplandırıyor:
Amniyotik sıvı anne karnındaki bebeğin hücreleri (fetal hücreler) ve bebek tarafından üretilen biyokimyasal maddeleri içerir. Bu fetal hücrelerin ve biyokimyasal maddelerin incelenmesi ile bebeğin kromozom yapısı, genetik hastalık taramaları, plasental geçiş göstermiş enfeksiyon varlığı ve metabolik hastalık tanıları konulabilir.
Amniyosentez bebeğin sağlık durumu hakkında önemli bilgiler verecek girişimsel bir tanı testidir. Uygulama öncesi doktor tarafından çiftin detaylı bilgilendirilmesi çok önemlidir.
Amniyosentez neden uygulanır?
Genetik amniyosentez, bebeğin kromozom yapısı hakkında bilgi edinmek için 16-20'nci gebelik haftaları arasında yapılır.
Genetik amniyosentez uygulaması şu durumlarda düşünülebilir:
• Doğum öncesi (prenatal) tarama testlerinde anormal sonuç aldığında
• Kromozom bozukluğu saptanmış gebelik öyküsü varsa
• 35 yaş ve üzerindeki hamileliklerde
• Bebekte ultrasonografik olarak anomali saptandıysa
• Anne ya da baba adayı bilinen bir genetik bozukluğun taşıyıcısıysa
Amniyosentez uygulaması için diğer sebepler
• Bebekte bir enfeksiyon varlığının incelenmesi
• Polihidramniyos (amniyotik sıvının normalden fazla olması) olgularında amniyotik sıvı miktarını azaltmak amacıyla
• Çiftte kan uyuşmazlığı olup Rh hastalığı geliştiyse hastalığın derecesini saptamak için
• 32-39. gebelik haftaları arasında gebe veya bebekte doğumu gerektiren bir patoloji varsa bebeğin akciğer gelişiminin saptanması amacıyla
Amniyosentezin riskleri• Düşük: 16 – 20. gebelik haftaları arasında yapılan genetik amniyosentez işlemi 1/300 – 1/500 oranında düşük riski taşır.
• Kramp ve vajinal kanama
• Amniyotik sıvı akması: Nadiren görülür, yırtık alanı kendiliğinden iyileşerek gebelik normal seyrinde ilerleyebilir veya enfeksiyon ve düşüğe yol açabilir.
• Rh duyarlılığının gelişmesi: Kan uyuşmazlığı olan çiftlerde işlem sonrası gebeye Rh immunoglobulin iğnesi uygulanır ve bu şekilde kan grubu Rh (-) olan annenin Rh (+) kan hücrelerine karşı bağışıklık oluşturması önlenir. Bu önlem özellikle daha sonraki gebeliklerde kan grubu Rh (+) olan fetusa annesinden koruyucu antikor geçişini önlemek içindir. Nadiren koruyucu iğneye rağmen Rh hastalığı gelişebilir.
• Enfeksiyon: İşlem steril şartlar altında yapılır, nadiren enfeksiyon gelişir.
Nasıl hazırlanmak gerekir?
Amniyosentez işlemi öncesi özel bir hazırlık yoktur. Anne adayının aç olması gerekmemektedir. Uzman tarafından işlem öncesi detaylı olarak bilgilendirilmek gerekir. Amniyosentez uygulaması ve sonuç doğrultusunda gebeliğin ne şekilde devam edeceğine sadece anne adayı ve eşi karar verebilir. Bu nedenle tıbbi bütün bilgiler aileye aktarılır ve karar vermeleri beklenir. İşlemin yapılması için ‘aydınlatılmış onam formu’ imzalanması istenecektir.
Amniyosentez işlemi nasıl uygulanır?
Amniyosentez işlemi klinik şartlarında uygulanır. Anne adayından hareketsiz bir şekilde yatması istenir. İnce bir iğne ile ultrasonografi eşliğinde cilt ve karın duvarı geçilerek rahime girilecektir. Genellikle anestezi uygulanmaz. İğne cildi geçerken yanma ve rahme girerken kramp hissedilebilir. İşlem 2 dakika içerisinde bitecektir.
Amniyosentez işlemi sonrasında ne yapılır?İşlem sonrası bebeğin kalp atımları kontrol edilir. Alınan sıvı kendiliğinden yerine gelir. İşlem günü anne adayının dinlenmesi önerilir, ertesi gün normal hayatına dönebilir.
Amniyosentez sonucu
Akciğer olgunluğu testleri birkaç saat, enfeksiyon testleri bir hafta, genetik taramalar 15-20 gün içinde sonuçlanır. Doktor ve genetik danışman sonucu aileye detaylı olarak bildirecektir. Doktora bildirilmesi gereken durumlar:
• Ateş
• Vajinal kanama
• Amniyotik sıvının akması
• Krampların birkaç saatten uzun sürmesi